داوری اخلاقی بر مبنای استثنایی‌سازی موقعیت: کاوش پدیدارشناختی اخلاق پژوهش
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
محمدتقی ایمان
1
(دانشگاه شیراز)
روح‌الله جلیلی
2
(دانشگاه شیراز )
اسفندیار غفاری‌نسب
3
(دانشگاه شیراز)
منصور طبیعی
4
(دانشگاه شیراز)
کلید واژه: داوری اخلاقی, استثنایی‌سازی موقعیت, پدیدارشناسی, دانشجویان دکتری, اخلاق پژوهش,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف کاوش پدیدارشناختی فهم دانشجویان دکتری دانشگاه شیراز از اخلاق پژوهش انجام گرفته است و از طریق مصاحبه عمیق با 8 نفر، داده‌های مورد نظر جهت تحلیل جمع‌آوری گردید. داده‌ها با روش پدیدارشناسی تفسیری تحلیل و در اولین مرحله هفت زیر تم پیرامون موضوع مقاله حاضر استخراج گردید. در ادامه هفت زیر تم اولیه توسط محقق در دو تم اصلی: باز اندیشی در مفاهیم و برجسته‌سازی تعدد موقعیت‌ها مفهوم‌سازی شد. در نهایت استثنایی‌سازی موقعیت، به عنوان مفهوم مرکزی تجربه زیسته مشارکت‌کنندگان در مواجهه با شرایط متعارض اخلاقی که شیوه داوری اخلاقی آنها را تعیین می‌کند کشف شد. بنابراین افراد با رجوع به معانی مطلوب خود از مفاهیم و انتخاب گزینشی از موقعیت‌های چندگانه‌ای که با آن مواجه می‌شوند، تفسیری خاص و استثنایی از انجام رساله انجام می‌دهند. این شیوه تفسیر، آنها را یاری می‌رساند تا به مدیریت تعارضات و داوری اخلاقی بپردازند.
This paper is targeted at Shiraz university doctoral students’ understanding of research ethics using phenomenology as its research strategy. Eight students participated in this research by deep interview. Using interpretative phenomenology, as the first step, we identified seven sub-themes through an inductive analysis of the data. Then, these sub-themes were conceptualized and categorized to generate themes that could describe how students understand ethical conditions in research. The two themes generated—‘‘Rethinking about concepts,’’ and ‘‘Enlightening diversity of situations’’—delineate “situation exceptionalization” for students, as the pivotal lived experience of the participants in which their encounters with various ethical dilemmas determine their moral judgment. As such, they single out their desired interpretation from diversity of situations so as to manage contradictions
1. آﻗﺎﺑﺎﺑﺎﺋﯽ، ﻧﺎﺻﺮ (1392). ﻗﻀﺎوت اﺧﻼﻗﯽ و ﺷﺨﺼﯿﺖ، ﭘﺮوﻧﺪهای ﺑﺮاي اﺗﺎﻧﺎزی. معرفت اخلاقی. سال چهارم. شماره دوم. پیاپی 1. صص 119-107.
2. آﻗﺎﺑﺎﺑﺎﺋﯽ، ﻧﺎﺻﺮ و جواد حاتمی (1391). ﻧﻘﺶ ﻓﺮد و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ در ﻗﻀﺎوت اﺧﻼﻗﯽ. معرفت اخلاقی. سال سوم. شماره ده. صص 88-73.
3. ایمان، محمدتقی (1388). مبانی پارادایمی روش¬های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
4. بلیکی، نورمن (1389). طراحی پژوهش¬های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر نی. چاپ سوم.
5. بوتبی، ریچارد (1384). فروید در مقام فیلسوف. ترجمه سهیل سمی. تهران: ققنوس. چاپ اول.
6. خاکپور، مسعود و معصومه مهرآفرید (1391). ﻗﻀﺎوت اﺧﻼﻗﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﭘﯿﺶ دﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﭘﻨﺞ و ﺷﺶ ﺳﺎﻟﻪ. تفکر و کودک. سال سوم. شماره اول. بهار و تابستان 1391. صص 1 – 14.
7. خدادادی، مریم (1392). تمهیدی بر پدیدارشناسی اخلاق: مقالاتی درباره پدیدارشناسی اخلاق در فلسفه تحلیلی معاصر. تهران: ققنوس.
8. ریتزر، جرج (1384). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علمی.
9. ستوده‌انواری، هدایت‌اله و علی بقایی‌سرابی (1390). نقش عوامل ساختاری، کنشی و رابطه‌ای در درونی‌شدن اخلاق علم در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی. فصلنامه پژوهش اجتماعی. سال چهارم. شماره 12. صص 166-143.
10. شارون، جوئل. (1390). ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران نشر نی. چاپ نهم.
11. صانعی‌دره‌بیدی، منوچهر (1387). فسلفه اخلاق و مبانی رفتار. تهران: سروش. چاپ دوم.
12. طباطبایی، سیدمحمود و ابوعلی ودادهیر (1381). سوگيري هنجاري و اخلاقي در پژوهشهاي دانشگاهي: مطالعه تطبيقي امور مربوط به دانشجويان تحصيلات تكميلي دانشگاههاي ايران. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. دوره 44، شماره 181-180. صص 226-187.
13. فراستخواه، مقصود (1395). ما ایرانیان (زمینه‌کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی). ویراست دوم. تهران: نی. چاپ دهم.
14. فلیک، اووه (1394). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی. چاپ بیستم.
15. گیدنز، آنتونی. (1390). گزیده جامعه شناسی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر نی. چاپ دوم.
16. ماندلباوم، موریس (1392). پدیدارشناسی تجربه اخلاقی. ترجمه مریم خدادادی. تهران: ققنوس.
17. مک¬ناتن، دیوید (1383). نگاه اخلاقی. ترجمه حسن میانداری. تهران: سمت.
18. نیکبخت¬نصرآبادی، علیرضا؛ بریم¬نژاد، لیلی و سودابه جولایی (1388). مقدمه‌ای بر پژوهش پدیدارشناسی. تهران: نشر جامعه¬نگر.
19. Graham, J. & J. Haidt & B. Nosek (2009). Liberals and conservatives use different sets of moral foundations. Journal of Personality and Social Psychology, 96, 1029-1046.
20. Iz, F. B. & S. A. Ozsoy (2013). Determination of nursing students’ moral judgment: A city in west region of Turkey. Journal of Society for development in new net environment in B&H (HealthMED). Vol.7. No.1. pp.142-149.
21. Kriegel, Uriah. (2013). Moral Phenomenology. The International Encyclopedia of Ethics, First Edition. Edited by Hugh LaFollette. Blackwell Publishing Ltd.
22. Moll, J. & J. Schulkin. (2009). Social attachment and aversion in human moral cognition. Neurosci. Biobehav. Rev. doi:10.1016/j.neubiorev.2008.12.001
23. Rai, T.S. & AP. Fiske. (2011). Moral psychology is relationship regulation: moral motives for unity, hierarchy, equality, and proportionality. Psychological Review. Vol.118, No.1 pp:57-75. doi: 10.1037/a0021867.
24. Sinnott-Armstrong, W. (2008). Is moral phenomenology unified? Phenomenology and Cognitive Science, No.7, pp. 85–97.
25. Smith, J. A. & P. Flowers & M. Larkin. (2009). Interpretative Phenomenological Analysis. London: Sage.
26. Stone, Richard (2016). In Iran, a shady market for papers flourishes. Science. No.353 (6305) pp:1197. [doi: 10.1126/science.353.6305.1197]
27. Waldmann, Michael R. & Jonas Nagel & Alex Wiegmann (2012). Moral Judgment. In The Oxford Handbook of Thinking and Reasoning. Edited by Keith J. Holyoak and Robert G. Morrison.
28. West, T. & S. Ravenscroft & C. Shrader (2004). Cheating and Moral Judgment in the College Classroom: A Natural Experiment. Journal of Business Ethics. No.54, pp.173. doi:10.1007/s10551-004-9463-x
29. Wojnar, D M. & K. M. Swanson. (2007). Phenomenology: An Exploration. Journal of Holistic Nursing. No.25. DOI: 10.1177/0898010106295172
30. Yeung, Fanny P.F. & Jennifer R. Keup. (2009). Ethical Decision-Making in College: Choosing Between Right, Wrong, and the Space In Between. Research & Occasional Paper Series: CSHE.2.09. University of California, Berkley