بررسی نظارت اخلاقی متقابل دولت و ملت در نظام حقوقی ایران و اسلام
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
رضا نیکخواه سرنقی
1
(استادیاردانشکده فقه و حقوق اسلامی دانشگاه ارومیه)
محمدرضا یزدان یار
2
(دانشگاه ارومیه)
کلید واژه: فلسفه نظارت, نظارت مردم بر مردم , نظارت دولت بر دولت , نظارت دولت بر ملت , نظام حقوقی ایران , نظام حقوقی اسلام.,
چکیده مقاله :
همواره بشریت بدنبال ایجاد یک جامعه انسانی مطلوب و منطبق بر آرمانها و خواسته های متعالی خود می باشد.در چنین جامعه ایی می بایست الزاماتی بر پایه اصول حقوقی ، روابط اجتماعی مبتنی بر قرارداد اجتماعی را مدنظر قرار دهد. از این منظر تمسُک جستن به حاکمیت قانون می تواند بعنوان پیش نیاز چنین جامعه ای قلمداد گردد. در پرتو حاکمیت قانون ، همواره اراده های فردی در نظام تصمیم گیری وارد شده و به یک نیاز عمومی یا اراده جمعی تبدیل می گردد ، تمایلات متناقض با افکار عمومی ، نمادی مُخل و برهم زننده هویت جمعی شده و سرمایه های مادی و معنوی افراد اجتماع در خدمت کمالات افراد و اجتماع گذاشته می شود و ساختارهای سیاسی و اجتماعی برآمده از آحاد ملت ، این اراده ها و تمایلات مشترک را شاخص اصلی تعیین مسیر حرکت نظام سیاسی قرار می دهند و درآن جهت تعقیب می نمایند ، حاکمیت قانون، خود نه تنها هویت مشترک اعضای اجتماع را مورد شناسایی قرار می دهد ، بلکه بر مسئولیت متقابل حاکمیت و دولت نیز تاکید دارد، مسئولیتی که هر فرد در برابر سایر افراد اجتماع داشته و در پرتو آن است که حق جسنجوی رفاه ، سعادت ، آسایش و امنیت اجتماعی واجد مفهوم می گردد. هرنوع مجموعه ای خواه اجتماعی یا سیاسی نیاز به کنترل یا نظارت دارد که شیوه های این نظارت و کنترل بر آن حسب مقام نظارت کننده و شیوه کنترلهای پیش بینی شده است.لذا در این مقاله سعی شده که به انواع نظارتهای چهارگانه پیش بینی شده در اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بپردازد و تکالیف مخاطبین آن را در مقایل اینگونه نظارتها مورد کنکاش و نقد قرار دهد.
Humanity has always sought to create a desirable human society, in accordance with its supreme ideals and desires. In such a society, it is necessary to consider the requirements based on the legal principles, social relations based on the social contract. From this perspective, the pursuit of the rule of law can be regarded as a prerequisite for such a society. In the light of the rule of law, individual will always enters into the decision-making system and becomes a public demand or collective will, conflicting tendencies with public opinion are a disruptive symbol of collective identity and the material and spiritual assets of people in society. Serving the perfections of individuals and society, and the political and social structures derived from the people of the nation, set these common will and aspirations the main indicator of the direction of the political system, and pursue it, the rule of law, itself, not only the common identity Identifies members of the community, but also the mutual responsibility of sovereignty and government Kidd is the responsibility of each person to other people and in the light of the right to enjoy social welfare, prosperity, welfare and social security concept is eligible. Any kind of social or political setup needs control or oversight, the methods of monitoring and controlling it in terms of supervisory status and the mode of control predicted. In this paper, we have tried to apply the four types of quasi-predicted principles Eight of the constitution of the Islamic Republic of Iran and discuss the assignments of its audience in the areas of such supervision.
قرآن کریم
نهج البلاغه
صحیفه ي نور ، ج 4، مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
عمید زنجانی، عباسعلی، (1389) کلیات حقوق اساسی جمهوري اسلامی ایران ، انتشارات مجد،
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، (1393) انتشارات بهنامی
اخوان کاظمی بهرام، نظارت بیرونی در نظام هاي سیاسی، حکومت اسلامی سال نهم، شماره سوم
علیخانی، علی اکبر، (1383) نظارت بر نظام جمهوري اسلایم ایران ، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع) شماره 23.
عليرضا حسني و پريسا شيخي، (1394) نظارت مردم بر دولت در اصل هشتم قانون اساسی ،اولین کنفرانس بین المللی علوم انسانی با رویکرد بومی - اسلامی و با تاکید بر پژوهش های نوین
ارنت، هاناه، (1386) توتالیتاریسم، ترجمه محسن ثلاثی، سازمان انتشارات جاویدان، چاپ دوم.
جوان آراسته، حسین، (1388) گزنش رهبر و نظارت بر او در نظام جمهوری اسلامی ایران،قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دهخدا، علی اكبر، (1339) لغت نامه دهخدا، ج 41 ، تهران، دانشگاه تهران،
عمید زنجانی، عباسعلی، (1389) نظارت بر اعمال حكومت و عدالت اداری، تهران، دانشگاه تهران.
محرمی، سعید، (1375) نظارت بر قدرت سیاسی در اسلام شیعه، پایاننامه كارشناسی ارشد،دانشكده علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه السلام.
هاشمی، سید محمد، (1387) حقوق اساسی ج.ا.ا، ج 1، تهران، میزان.