جایگاه ارزش‌های اسلامی درمبانی انعطاف‌پذیری خانه¬های معاصر
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
آرزو محتشم
1
(دانشگاه بین المللی امام رضا مشهد)
مهدی حمزه نژاد
2
کلید واژه: ارزش¬, های اسلامی, انعطاف پذیری, مسکن, اخلاق.,
چکیده مقاله :
مسکن انعطاف‌پذیر با هدف پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر انسان‌ها دارای راهکارهایی در طراحی می‌باشد، در اسلام این نیازها در قالب ارزش‌های اسلامی، منتج از اسماء الهی و اخلاق اسلامی، صفات سلبی و ثبوتی را به منظور تبیین سازوکارهای نظری این رویکرد شکل می‌دهد. پژوهش حاضر سعی دارد، با همپوشانی ارزش‌های اسلامی به صورت عام با رویکرد انعطاف‌پذیری، نشان دهد که ارزش‌های اسلامی چگونه می‌توانند در مبانی طراحی انعطاف‌پذیری مسکن منعکس گردند و تعیین‌کننده پیوندی صحیح با اصول معماری اسلامی باشد؛ در این راستا با روشی توصیفی و فرا تحلیلی، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، ارزش‌های اسلامی تأثیرگذار در مسکن (حریم، تکریم، تأکید بر جمع‌گرایی، زیبایی و تذکر) که با توجه به بیشترین تذکرات در اسلام از منابع عرفانی و اخلاقی است؛ با تحلیل سیستمیAHP، با کمک نرم افزار Expert choice و پرسش‌نامه خبرگان علوم اسلامی اولویت‌بندی‌شدند؛در واقع مقادیر کمی معیارها و زیرمعیارها، حساسیت حضور هر ارزش را با زیر‌معیارهایش و در مجموع را، مشخص می‌‌کند. در پایان مشخص شد که حریم، دارای بالاترین اهمیت معیاری و زیر‌معیاری بوده و تعیین سلسله مراتب و همنشینی فضاها با هدف محدودیت‌بخشی به تغییرات آینده، باید در درجه‌ی اول مبانی طراحی مسکن انعطاف‌پذیر قرار گیرد.
Flexible housing presents strategies in designing in order to meet the constantly changing demands of human beings. In Islam, these needs within the framework of Islamic values resulted from heavenly names and Islamic morals form positive and negative attributes in order to define the theoretical mechanism of this approach. By overlapping Islamic values in general with the approach of flexibility, the present study tries to show that how Islamic values can be reflected in the principles of housing flexibility and determine a correct connection with the principles of Islamic architecture. In this direction, with a descriptive and meta-analytical method using library and field-study ,the Islamic values effective in housing(territory, dignification, emphasis on gathering , beauty and remembrance)that are among the most remembrances in Islam from mythical and ethical resources were prioritized with AHP systematic analysis, with the help of Expert choice software and the questionnaire of Islamic science experts. In fact the quantitative values of the criteria and sub-criteria ,determine the sensitivity of presence of each value accompanied with its sub-criteria as well as in general. At the end it was revealed that territory holds the highest criteria and sub-criteria significance and determining the hierarchy and apposition of spaces with the goal of limiting future changes has to be placed in the first place of the principles of flexible housing.
1. قرآن کریم ، 1379، ترجمه مهدی الهی قمشه ای. قم، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
2. امام علی (ع)، 1368، نهج البلاغه، به کوشش جعفر شهیدی، تهران، آموزش انقلاب اسلامی.
3. احمدی، سید جواد، 1392، عدالت اصطلاح‌شناسی و پیوند آن با مفاهیم همسو در آموزه‌هاي نهج‌البلاغه، نشریه معرفت اخلاقی، شماره 1.
4. آذر، عادل و رجب‌زاده، علی، 1389، تصمیم‌گیري کاربردي رویکرد MADM ، تهران،انتشارات نگاه دانش.
5. آشتيانى، جلال الدين، 1375، شرح مقدمه قيصرى بر فصوص الحكم ، قم، دفتر تبليغات اسلامى.
6. آمدی، عبدالواحد بن محمد ،1366، شرح محقق بارع جمال الدین محمد خوانساری بر غرر الحكم و درر الكلم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
7. ابن منظور، بیتا، لسان العرب، قم، انتشارات صدرا.
8. ارفع، کاظم ،1368، شرح دعای مکارم اخلاق، تهران، انتشارات فیض کاشانی.
9. پاینده، ابوالقاسم، 1382، نهج الفصاحه: مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص)، تهران، انتشارات علمی.
10. جوادی آملی، عبدالله، 1388، اسلام و محیط زیست، عباس رحیمیان، قم، انتشارات صدرا.
11. جوادی آملی، عبدالله ،1389الف، تسنیم، علی اسلامی، قم، انتشارات صدرا، جلد 2.
12. جوادی آملی، عبدالله ،1389ب، تسنیم، حسین اشرفی و روح ا.. رزقی، قم، انتشارات صدرا، جلد 18.
13. جوادی آملی، عبدالله ،1389ج، تسنیم، احمد قدسی، قم، انتشارات صدرا، جلد 4.
14. حصاری، پدرام ،1390،مسکن انعطاف‌پذیر(مجتمع مسکونی)- منطقه یک تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).
15. ری شهری، محمد،1381، میزان الحکمه، حمیدرضا شیخی، قم، انتشارات دارالحدیث.
16. دهخدا، علی اکبر، 1377، لغتنامه دهخدا، تهران، روزنه.
17. سبزوارى، حاج ملاهادى، 1363، اسرار الحكم، تهران، كتابفروشى اسلاميه.
18. صالح، صبحی،1370. فرهنگ نهج البلاغه،مصطفی رحیمی نیا، تهران، انتشارات اسلامی.
19. طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1386،المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، اسلامی.
20. طبرسی، حسن‌بن‌فضل، 1382،مکارم الاخلاق، ابراهیم میرباقری، قم، انتشارات شریف رضی.
21. عمید، حسن، 1361،فرهنگ فارسی عمید، تهران، ابن سینا.
22. کليني، محمد بن يعقوب، ۱۳۸۸ق، الاصول من الکافي، ترجمه علی اکبر غفاري، تهران، دار الكتب الاسلامية.
23. گروتر، یورگ، 1389،زیبایی شناسی در معماری، ترجمه مجتبی دولتخواه و سولماز همنی، تهران، نشر دولتمند.
24. مسائلی، صدیقه، 1388، نقشه‌ی پنهان به مثابه دست آورد باورهای دینی در مسکن سنتی کویری ایران، هنرهای زیبا، شماره 37.
25. مصباح، محمد تقی،1373، دروس فلسفه اخلاق، تهران، انتشارات مؤسسه اطلاعات.
26. مصباح، مجتبی، 1381، فلسفه اخلاق، تهران، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
27. معین، محمد،1371، فرهنگ فارسی،تهران، سپهر.
28. مومنی، منصور و شریفی سلیم، علیرضا، 1390،مدل ها و نرم افزارهای چند شاخصه، تهران، مولفین.
29. Cimren, E, B & Cathay. E, Budak, 2007, Development of a machine tool selection system using AHP, International Journal of Advanced.
30. Friedman, Avi, 2002, The Adaptable House: Designing Homes for Change, McGraw: Hill Professional
31. Schmidt III, R, and Eguchi, T and Austin, S and Gibb, A, 2010, What Is the Meaning of Adaptability in the Building Industry?, Bilbao: Spain
Schneider, Tatjana& Till, Jeremy,2007, Flexible Housing, Oxford, United Kingdom: Architectural Press