واکاوی‌مبانی‌اخلاقی‌پاسخ‌های تأدیبی و تربیتی به بزهکاری‌اطفال‌از منظر حقوق‌کیفری‌اسلام
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
روح الله ابراهیمی
1
,
محمد علی حاجی ده آبادی
2
*
,
سید علیرضا حسینی
3
1 - جامعه المصطفی العالمیه
2 - دانشگاه قم
3 - دانشگاه آزاد محلات
کلید واژه: پاسخ¬های تأدیبی, پاسخ های تربیتی, مبانی اخلاقی, نظم و امنیت عمومی, بزهکاری کودکان, حقوق اسلام,
چکیده مقاله :
مبانی اخلاقی پاسخ های تأدیبی و تربیتی به بزهکاری اطفال بیانگر واقعیت ها و قواعدی است که صبغه اخلاقی داشته و در راستای حفظ و ارتقای ویژگی ها و خصائص اخلاقی در مقام پاسخگویی به جرایم و تخلفات کودکان و نوجوانان به کار بسته می شود و مشروعیت پاسخ ها در پرتو رعایت این مبانی می باشد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و براساس رجوع به منابع معتبر اسلامی، ماهیت این مبانی را مورد بررسی قرار داده است، یافته های تحقیق حاکی از این است که در حقوق اسلام، مبانی اخلاقی پاسخ های تأدیبی وتربیتی به بزهکاریهای نوجوانان افزون بر اتقان ، متنوع نیز می باشند. اهتمام به رشد کودک، اصلاح و بازپروری، ترویج و تعالی فضایل اخلاقی محبت مداری و عدالت محوری از جمله این مبانی می باشند که به منظور تغییر در نحوه تفکر و عقاید کودکان و نوجوانان و بازسازی یا ایجاد احساسات و فضایل اخلاقی و پای‌بندی به رفتارهای اخلاقی بر اساس تعالیم دینی و اسلامی به کار گرفته می شوند و از این منظر به اعاده نظم و امنیت عمومی کمک می کنند.
Ethical principles Disciplinary and educational responses to juvenile delinquency reflect the facts and rules that have a moral character and are used as a response to the crimes and violations of children and adolescents in order to maintain and promote their moral characteristics and legitimacy. The answers are in the light of observing these principles. The present article has examined the nature of these principles by descriptive-analytical method and based on reference to authoritative Islamic sources. The findings of the study indicate that in Islamic law, the ethical foundations of disciplinary and educational responses to juvenile delinquency are diverse in addition to persuasion. Engaging in the development of the child, correcting and rehabilitating, promoting and exalting the moral virtues of love-loving and justice-oriented are among the principles that are used to change the way of thinking and beliefs of children and adolescents and to reconstruct or create moral feelings and virtues. ¬ Restraint on moral behaviors based on religious and Islamic teachings are used and from this perspective help to restore public order and security.
قران کریم
ابن ابی الحدید، عبدالحمید(1378)، شرح نهج‌البلاغة، قم، مکتبة آیت‌الله المرعشی.
ابن منظور، محمد بن مکرم(1414)، لسان العرب، بیروت - لبنان، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، چاپ سوم.
ایمن، حافظ(1370)، دفاع جامعه در مقابل جرم و مجرم، ترجمه : محمد علی اردبیلی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
تمیمی آمُدی، عبدالواحد بن محمد(1366)، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، محقق:درایتی، مصطفی، قم، مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامي.
جان بزرگی، مسعود(1387)، آموزش اخلاق، رفتار اجتماعی و قانون پذیری به کودکان (راهنمای عملی)، تهران، نشر ارجمند، چاپ اول.
جوهری، اسماعیل بن حماد(1410)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ اول، دار العلم للملایین، بیروت.
جهانبخشی، حیدر علی؛ رحمان ستایش، محمد کاظم؛ فضل الهی، سیف اله(1390)، « مبانی فقهی و حقوقی خشونت تربیتی در مواجهه با اطفال بزهکار»، فصلنامه علمی تحقیقات حقوقی آزاد، دوره سیزدهم، شماره پنجاه.
حاجی ده آبادي، احمد(1388)؛ جبران خسارت بزه دیده به هزینه دولت و نهادهاي عمومی، قم،سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
حبیبی، تهمینه(1381)، « نقدی بر کنوانسیون حقوق کودک»، مطالعات راهبردی زنان، شماره 16.
حر عاملی، محمد بن الحسن(1419)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: انتشارات اسلامیه.
حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی(1414)، تذکرة الفقهاء قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول.
خمینی، روح الله(1392)، تحریر الوسیله، قم، انتشارات الجماعه المدرسین قم، چاپ بیست و ششم.
خویی، سید ابو القاسم موسوی(1422)، مبانی تکملة المنهاج، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول.
دانایی، امیرهوشنگ(1387)، مرشد، فرهنگ عربی-فارسی، تهران، انتشارات نگاه.
دشتی، محمد(1383)، نهج البلاغه، قم، انتشارات پویشگر، چاپ اول.
دهخدا، علی اکبر(1377)، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
راغب اصفهانی، حسین(1412)، المفردات فی غریب القرآن (مفردات الفاظ القرآن)، دمشق - بیروت، دارالقلم - الدار الشامیة، چاپ اول.
سجادی، جعفر(1373)؛ فرهنگ معارف اسلامی، تهران، انتشارات کومش، چاپ سوم.
سیاح، احمد(1373)، فرهنگ جامع عربی- فارسی، تهران، کتابفروشی اسلام، چاپ شانزدهم.
صانعی، ابوذر(1397)، تعزیر و تأدیب کودک از منظر فقه و روانشناسی، تهران، دانشگاه عدالت.
صانعی، پرویز(1371)، حقوق جزای عمومی، تهران، گنج دانش، چاپ چهارم.
صدوق، ابن بابویه قمّی، محمّد بن علی بن بابویه(1386)، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول.
طباطبایی حائری، سید علی بن محمد(1418)، ریاض المسایل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول.
طباطبایی، محمدحسین(1417)؛ المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم.
طباطبايى، محمدحسين(1371)، مجموعه مقالات، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ اول.
طریحی، فخر الدین(1416)، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم.
طوسی، ابو جعفر، محمد بن حسن(1387)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم.
طوسی، ابو جعفر، محمد بن حسن(1407)، تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
طوسی، محمد بن حسن(1409)، التبیان فی دائرة المعارف قرآن کریم، تحقیق: احمد حبیب قصیر عاملی، چاپ اول، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
علي اكبري بابوكاني، احسان؛ عباسپور، رضا؛ ناصري، حسين،(1390)،« واكاوي مجازاتهاي كودك ازمنظر فقه اماميه»، پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامي، سال چهارم، شماره هفتم.
فراهیدی، خلیل بن احمد(1410)، کتاب العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم.
قیاسی و همکاران(1391)، مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی(اسلام و حقوق موضوعه)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ چهارم.
کاتوزیان ، ناصر(1387)، مبانی حقوق عمومی، تهران، نشر میزان، چاپ سوم.
کلینی، محمد بن یعقوب(1407)، اصول الکافی،چاپ اول، تـهران، دار الاسـوه للطباعة و النشر.
متقی هندی، علاءالدین علی بن حسام‌الدین(1413)، كنز الاعمّال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، موسسه الرساله،.
مجلسی، محمدباقر(1403)، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار ائمة الاطهار، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
محمدی اشتهاری، محمد(1376)؛ گناه‌شناسی: درسهایی از قرآن از استاد محسن قرائتی در سیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران، پیام آزادی، چاپ دوازدهم.
مصباح يزدى، محمدتقى(1394)، فلسفه اخلاق، تحقيق و نگارش: احمدحسين شريفی، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى، چاپ سوم.
مصطفوی، حسن(1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، قم، مؤسسه الطباعه و النشر.
معلمی، حسن(1384)، فلسفه اخلاق، قم: مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول.
معین، محمد(1391)، فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ بیست و هفتم.
مکارم شیرازی، ناصر(1387)، اخلاق در قرآن، قم: امام علی بن ابیطالب (ع).
موحدی پارسا، فاطمه و همکاران(1397)، « امکان تربیت اخلاقی کودکان تا هفت سال بر اساس آموزه های اسلام (آیات و روایات)»، دوفصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی، سال سیزدهم، شماره 26.
موسوی بجنوردی، سیدمحمود(1385)، بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق(۱)و(۲)»، بازتاب اندیشه، شماره۸۳
نجفی، محمد حسن(1404)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت - لبنان، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی(1408)، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، بیروت.
واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی(1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت - لبنان، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول.