ارسطو؛ خودگرا یا دیگرگرا ؟
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
کلید واژه: ارسطو, خودگرایي, دیگرگرایي, دوستي ,
چکیده مقاله :
"یکی از مسائل مورد اختلاف میان ارسطوشناسان نسبت نظام اخلاقي ارسطو با دو نظريه خودگرايي و ديگرگرايي اخلاقي است که موجب شکل گیری دو خوانش متضاد از نظريه اخلاقي وی گردیده است. براین اساس، برخی ارسطو را خودگرا و برخی ديگري وي را ديگرگرا دانسته اند. داوری نهایی درباره این دو خوانش منوط به تمایز میان دو نوع برداشت از نظريه هاي خودگرايي و ديگرگرايي است: برداشت ناظر به تحقق بیرونی این دو نظریه و برداشت کاملا انتزاعی (فلسفی) از آنها. بر مبنای برداشت نخست، امکان تحلیل نظام اخلاقی ارسطو در قالب خودگرایی یا دیگرگرایی از اساس منتفی است، زیرا خودگرایان و دیگرگرایان خیر اخلاقی را مترادف با سود یا لذت می دانند نه فضیلت. علاوه بر این، این دو نظریه رویکردی کاملاً صوری به اخلاق هنجاری دارند و هیچ داوری پیشینی درباره مفاهیم اخلاقی را برنمی تابند؛ در حالی که ارسطو تصوری کاملاً پیشینی از این مفاهیم دارد و فهرستی مفصل از آنها را به مخاطبان خود ارائه می دهد. اما بر مبنای برداشت دوم، با توجه به این که می توان عنصر فضیلت را همچون سود و لذت به عنوان مبنای ارزش داوری درباره افعال انسان ها در نظر گرفت، بستر اولیه برای تحلیل نظام اخلاقی ارسطو از منظر خودگرایی و دیگرگرایی فراهم می شود، هرچند در این صورت هم رویکرد منش محور ارسطو در اخلاق در مقابل رویکرد فعل محور دو نظریه مذکور، امکان تحلیل نظام اخلاقی ارسطو از منظر خودگرایی و دیگرگرایی را در هاله ای از ابهام فرو می برد.
"One of the discrepant issues between the Aristotle experts is the relationship between the Aristotle's ethics and the moral theories of egoism or altruism forming the two opposing readings from his ethical theory. Accordingly, some prescribed Aristotle as egoist and some others prescribed him as altruist. The final judgment of the two readings depends on the distinction between the two types of impressions from the egoist or altruist theories: An impression relating to an outside fulfillment and a purely abstract impression (philosophical) from the two theories. Based on the first impression, the possibility of analyzing the Aristotle’s ethics in the form of egoist or altruist is basically cancelled because egoists or altruists know moral goodness as synonymous with profit or pleasure not wisdom. In addition, these two theories have a more formal approach to normative ethics and do not undergo any priori judgment about moral concepts; while Aristotle has completely foregone ideas about these concepts and provides a detailed list of them to his audience. However upon the second impression, since we can consider wisdom like profit and pleasure as the basis of a value judgement about the human actions, the primary basis for the analysis of Aristotle's ethics from the perspective of egoist or altruist is provided. However, in this case the Aristotle's character-oriented approach in ethics against the action-oriented approach of the mentioned two theories can take the possibility of analyzing the Aristotle’s ethics from the perspective of egoist or altruist down to uncertainty.
"ارسطو ، (1378)، اخلاق نیکوماخوس، محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو، چاپ اول.
پینکافس، ادموند، (1382)، از مسأله محوری تا فضیلت گرایی، ترجمۀ سید حمیدرضا حسینی و مهدی مهدی پور، قم، نشر معارف، چاپ اول.
راس، دیوید ،(1377)، ارسطو، مهدی قوام صفری، تهران، فکر روز، چاپ اول
سي. بكر، لارنس، (1378)، تاريخ فلسفه اخلاق غرب، قم، انتشارات مؤسسه امام خميني (قدس سرّه)، چاپ اوّل.
شهریاری ، حمید، (1388) ، فلسفه اخلاق در تفکر غرب، تهران، سمت ، چاپ اول.
كرات، ريچارد، (1383)، خودگرايي و دگرگرايي درفلسفه اخلاق،منصورنصيري،مجله معرفت، شماره 78.
مک اینتایر، السدیر، (1390)، در پی فضیلت، ترجمۀ حمید شهریاری و محمدعلی شمالی، تهران، سمت.چاپ اول.
Annas, Julia, (1977) , Plato and Aristotle on friendship and Altruism ,oxford University , Mind, New series, Vol 86 , No 344 , p 532 -554 .
Ayn Rand , (1961), The Virtue Of selfiness , New York, penguin Group.
Brink O. David, (1989), Moral realism and the foundations of ethics , New York , Cambridge University Press.
Hughes, Gerad J ,(2001) , Aristotle , Routledge Philosophy guide book .
Koehn , Glen, (2001), Was Aristotle an egoism? www.gkoehn .com.
Kraut , Richard , (1989) ,Aristotle on the Human good , Princeton University prees.
Lawrence C. Becker and Charlotte B. Becker , (2001), encyclopedia of Ethics, Volume I, , Routledge
Mac Intyre, Alasdair ,(1988) ,Whose Justice? Which Rationality?, NotreDame prees.
Rachels, (2003), The Elements of Moral Philosophy, McGraw-Hill Companies, New York, 4ed.
Roth k. John, (2005), Ethics, Salem Press , New York.
Shafer, Russ, (2003), Moral Realism, New York, Oxford University Press .
Shaver Robert,(1999), Rational egoism , New York, Cambridge University Press.