راهکارهای حقوقی - اخلاقی مقابله با فساد در انعقاد قراردادهای تجاری بین المللی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیبهرام تقی پور 1 , مهدی عباسی سرمدی 2 , اعظم مهدوی پور 3 , محمدتقی ابراهیمی 4
1 - دانشگاه خوارزمی
2 - دانشگاه خوارزمی
3 - عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی
4 - دانشگاه خوارزمی
کلید واژه: اخلاق, تجارت بین الملل, فساد, قراردادهای بین المللی, پیشگیری و مبارزه با فساد,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، بررسي مفهوم و مصاديق جامعه شناسی فساد به عنوان يک جرم در عرصۀ تجارت بين الملل و شناسايي هنجارهاي بين المللي براي مقابله با آن‌ها است. مهمترین پرسش‌هایی که این مقاله قصد پاسخ به آن را دارد، عبارت اند از: آیا فسادی که در انعقاد قراردادهای تجاری بین المللی وجود دارد، در صحت انعقاد قرارداد اثر حقوقی دارد؟ مهمترین مصادیق فساد در عرصۀ تجارت بین الملل کدام است؟ مهمترین راهکار مقابله با فساد در قراردادهای تجاری بین المللی و به طورکلی، تجارت بین الملل چیست؟ نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دخالت دلالان و واسطه‌های غیر قانونی در قراردادهای تجاری بین المللی به دلیل اعمال نفوذ و وجود رشوه، موجب بطلان و بی اثرشدن این قراردادها می‌گردد. رشوه، أخاذی، تبانی در معامله، تقلب و کلاهبرداری، اعمال نفوذ تجاری، تحصیل مال نامشروع، پولشویی، اختلاس و تصرف غیرقانونی اموال و ارتکاب سایر انحرافات مالی توسط مقامات عمومی و سوء استفاده از وظیفه مهمترین مصداق‌های فساد در عرصۀ تجارت بین الملل می‌باشند. اجراي دقیق اسناد بین المللی و قوانین داخلی مبارزه با فساد و گسترش آموزش پیشگرانه کیفری و غیرکیفری، مهمترین راهکار مقابله فساد در عرصۀ تجارت بین الملل است.
The purpose of this study is to investigate the moral and ethical aspects of corruption as a crime in the field of international trade and to identify international norms for dealing with them. The most important questions that this article intends to address are: Is the corruption that exists in the conclusion of international business contracts in the legality of the conclusion of the contract? What are the most important examples of corruption in international trade? What is the most important anti-corruption solution in international business contracts and in general, international trade? The results of the research show that the involvement of illegally brokers and brokers in international commercial contracts leads to the invalidation and ineffectiveness of these contracts due to their influence and the existence of bribes. Bribery, leakage, transaction collusion, fraud and fraud, commercial exploitation, illicit proceeds, money laundering, theft and seizure of property and committing other financial distortions by public officials and abuse of duty are the most important examples of corruption in the field of international trade. The accurate implementation of international instruments and domestic anti-corruption laws and the development of preventive criminal and non-judicial education is the most important way of tackling corruption in international trade.
ابراهيم آبادی، غلامرضا و مرشـدی، علی (1386)، فساد در نگاهی ديگر: تاملی چند در مقوله فساد، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس، دفتر مطالعات سياسی.
ابراهیمی، شهرام، صفایی آتشگاه، حامد (1394)، «رویکرد قانونگذار به پیشگیری از جرم در قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال ششم، شماره دوم، صص 7-31.
اسپوتنیک (21/7/2016)، «صندوق بین المللی پول 45 میلیون دالر به افغانستان می پردازد»، مشاهده آنلاین در تاریخ 5/11/2017 در: https://af.sputniknews.com/world/20160721787375/
افوسو- اماه، دبلیو پااتی؛ سوپرامانین، راج و آپرتی، کیشور (1384)، چارچوب‌هاي حقوقي مقابله با فساد (مالی)، ترجمه احمد رنجبر، تهران: نشر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
آقايي، رضا (1386)، «مقايسه تطبيقي كنوانسيون‌هاي بين المللي»، نشريه راهبر، دفتر مطالعات اجتماعي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، شمارۀ 10، صص 20-21.
آلبرشت، هانس یورگ (1388)، «فساد و کنترل فساد: نگاهی به پدیده فساد با رویکردی با اسناد بین المللی در زمینه پیشگیری و منع فساد»، فصلنامه اطلاع رسانی حقوقی، شمارۀ 17 و 18، صص 179-214.
اميدي، جليل؛ محمدعليپور، فريده و رنجبر، احمد (25/8/1394)، «اظهارنظر كارشناسي درباره لايحه: الحاق دولت جمهوري اسلامي ايران به كنوانسيون سازمان ملل متحد براي مبارزه با فساد»، مشاهده آنلاین در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: http://rc.majlis.ir/m/report/download/738690%DA
بقایی هامانه، اسماعیل (1385)، «مقابله با فساد در حقوق بين الملل (با تاکيد بر کنوانسيون سازمان ملل متحد براي مبارزه با فساد»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل دانشگاه شهید بهشتی.
تانزي، ويتو (1378)، «مسأله فساد، فعاليت‌هاي دولتي و بازار آزاد«، مجله اطلاعات سياسي اقتصادي، شماره 149 و 150.
جلالی خان آبادی، طاهره (1390)، «تعیین عوامل موثر بر کجروی‌های اداری در گمرک جمهوری اسلامی ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی.
حاجی‌پور، مرتضی (1395)، «نقش محدودکننده حُسن نیت در مذاکرات»، پژوهش حقوق خصوصی، شمارۀ 14، صص 81-108.
دارابی‌نیا، مرتضی (1392)، «لزوم قید قواعد زیست محیطی در قراردادهای بین‌المللی نفتی ناظر بر استخراج و انتقال مواد نفتی»، پایان نامه دکتری رشته حقوق، دانشگاه پیام نور.
دلیر، حمید (1372)، «نگرشی بر مجازات راشی در حقوق کیفری ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شمارۀ 9، صص 141-152.
رسولی، رضا(۱۳۸۵)، «نقش بانک جهانی در مبارزه با فساد»، تحول اداری، دوره ششم، شماره۵۰، صص 61-76.
سلیمی، صادق (1391)، جنایت سازمان یافته فراملی، تهران: انتشارات جنگل.
شریف شاهی، محمد؛ دهشیری، آمنه؛ نوروزی، قدرت الل (1395)، «استرداد اموال تاراج‌شده در حقوق بین‌الملل مبارزه با فساد»، فصلنامه راهبرد، شمارۀ 78، صص 275-298.
شریعت باقری، محمدجواد (1380)، «رشوه و اعمال نفوذ در قراردادهای بین‌المللی»، فصلنامۀ دیدگاههای حقوقی، دانشکدۀ علوم قضایی و خدمات اداری، شمارۀ 24-23، صص 17-47.
شکوهی، محمدرضا و پاکدامن حقیقی، رضا (1394)، «پیشگفتاری بر آسیب‌شناسی صنعت نفت ایران»، معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی مجلس شورای اسلامی، مطالعات انرژي، صنعت و معدن.
صالحی، جواد (1393)، «پولشويي و آثار منفي آن؛ از تحريك جامعه بين الملل تا پاسخ حقوق بين الملل»، مطالعات بین المللی پلیس، شمارۀ 3، صص 9-23.
علوی قزوینی،سید علی و بیگی حبیب آبادی، قاسم (1394)، «تأثیر فساد مالی بر وضعیت قراردادهای دولتی»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 45، شمارۀ 2، صص 258-299.
غلامی، علی و پوربخش، سیدمحمدعلی (1390)، « مبارزه با پولشویی درقوانین ایران و اسناد بین المللی»، مطالعات اقتصاد اسلامی سال چهارم، شماره اول، صص 93-120.
فرح‌بخش، مجتبی (1388)، «تاملی در رکن مادی کلاهبرداری و تحصیل مال به طریق نامشروع»، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 39، شمارۀ 2، صص 238-248.
قانـون ارتقـای سلامت نظـام اداری ومقابلـه بـا فسـاد مصوب سـال 7/8/1390 مجمع تشخیص مصلحت نظام.
قضاوی، حسین (1384)، «نگاهی به شاخصهای سنجش مبارزه با فساد»، مجله اقتصادی، سال پنجم، شمارۀ 51 و 52، صص 69-89.
كاتوزيان، ناصر (1375)، عقود مـعين، جلد دوم، تـهران: انتشارات بهنشر.
کاتوزیان، ناصر (1379)، حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاري بهمن برنا.
کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین المللی (20/9/1395)، «شش راهكار ICC براي مبارزه با فساد در كسب و كار»، مشاهده آنلاین در تاریخ 15/8/1396 در: http://www.icc-iran.com/Fa/4430
کوشا، جعفر (1391)، «اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی»، پژوهش حقوق کیفری، شمارۀ 1، صص 159-180.
لک افضلی اردکانی، محسن؛ حائری، محمد حسن؛ فخلعی، محمد تقی و ارسطا، محمد جواد (1391)، «مفهوم نظام و کاربرد آن در فقه و اصول»، قه و اصول، شمارۀ 44، صص 125-150.
لونير، فلورا (1375)، «فساد مالي پديده جهاني»، ترجمه بدري نيك فطرت، پيام يونسكو، شمارۀ 313.
منتی‌نژاد، صادق (1386)، «شیوه‌ها و زمینه‌های تبانی درمعاملات دولتی»، مجله حقوقی دادگستری، شمارۀ 61، صص 47-62.
منتي‌نژاد، صادق(1385)، «جايگاه مبارزه با فساد مالي در قوانين و مقررات و نقش و وظيفه دستگاه‌هاي نظارتي نظام در مبارزه مذکور»، روزنامه مردم‌سالاري، مشاهده آنلاین در تاریخ 20/8/1396 در: http://www.ensani.ir/fa/content/140938/default.aspx
موسوی، سید فضل االله؛ موسوی، سید مهدی؛ وکیلی مقدم، محمد حسین و غلامی، مهدی (1391)، «مطالعه تطبیقی اصول تفسیر قرارداد»، پژوهش حقوق خصوصی، دورۀ 1، شمارۀ 1، صص 183-213.
میرمحمدصادقی، حسین (1380)، «ارتشاء از نظر قوانین ایران، با تاکید بر مبارزه با رشوه خواری کارکنان بخش خصوصی»، نامه اتاق بازرگانی، شمارۀ 403، صص 8-13.
نجفیان، فاطمه (1390)، « مقایسه جرم اعمال نفوذ با کلاهبرداری»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
یانگ، گائوایکس و بوکلی، روس پی. (1385)، «تکامل تدریجی قاعده تقلب در حقوق اعتبارات اسنادی: سفر گذشته و چشم انداز آینده»، تحقیقات حقوقی، شمارۀ 44، صص 353-428.
یوسفیان، بهنام (1386)، «آشنایی با ساختار و فعالیت های گروه دولت ها برای مبارزه با فساد»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 61، صص 167-168.
Bonell, M.J. and Meyer, O. (2017), The Impact of Corruption on International Commercial Contracts, Dordrecht: Springer.
Boorman, Jack (2001-09-18), "OECD Convention on Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions", available 19/11/2017 in: http://www.oecd.org/corruption/oecdantibriberyconvention.htm.
Clark Sarah, (2013), New Solutions to the Age-Old Problem of Private-Sector Bribery, University of Minnesota Law School.
Colin, Nicholls and others (2011), Corruption and misuse of public office, Second Edition, New York, Oxford University Press Inc.
Congressional Research Service (2005), " Report for Congress: Agriculture: A Glossary of Terms, Programs, and Laws", https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metacrs7246.
Ellis Wild, Susan (2006), Webster's New World Law Dictionary, New York: Wiley Publishing, Inc,
Fisman, Raymond and Svensson, Jakob (2007) “Are corruption and taxation really harmful to growth? Firm-level evidence”, Journal of Development Economics, Vol. 83, No. 1, pp. 63-75.
Hassan, Shaukat (2004), "Corruption and the Development challenge", Journal of Development, Policy and Practice, vol. 1, No.1.
General Assembly (16 December 1996), "United Nations Declaration against Corruption and Bribery in International Commercial Transactions", http://www.un.org/documents/ga/res/51/a51r191.htm.
Gueorguieva, Dimitar and Malesk, Edmund (2012), "Foreign investment and bribery: A firm-level analysis of corruption in Vietnam", Journal of Asian Economics, Volume 23, Issue 2, pp. 111-129.
Guillaume, Gilbert, (2006), Word duty free co ltd v Republic of Kenya, International Centre for Settlement of Investment Disputes (ICSID).
IMF (2017), "The IMF and the Fight Against Money Laundering and the Financing of Terrorism", available in 15/11/2017 at: http://www.imf.org/external/np/exr/facts/aml.htm.
Meyer , O (2013), ‘The Formation of a Transnational Ordre Public against Corruption: Lessons for and from Arbitral Tribunals’ in S Rose-Ackerman and P Carrington (eds), Anti-Corruption Policy, Durham: Carolina Academic Press.
OECD working group on bribery, (2010), "Response of the united states supplementary questions concerning phase", p. 3. https://www.justice.gov/sites/default/files/criminal-fraud/legacy/2012/11/14/response3.pdf.
OAS (1996), "Inter-American Convention against Corruption", available in 15/11/2017 at: http://www.oas.org/en/sla/dil/inter_american_treaties_B-58_against_Corruption.asp.
Paulsson, Jan (2013), "Why Good Arbitration Cannot Compensate for Bad Courts", Journal of International of International Arbitration, Vol. 30, No. 4, pp. 345-360.
Raeschke-Kessler, Hilmar, (2007), Corruption in Foreign Investment, The journal of word investment & trade.
Ravi, S.P. (2015) "Does Corruption in a Country Affect the Foreign Direct Investment? A Study of Rising Economic Super Powers China and India", Open Journal of Social Sciences, Vol. 3, pp. 99-104.
Sheppard, Audley, (2005), Corruption and International Arbitration, London.
Sung, Hung-En (2005), "Between demand and supply: Bribery in international trade", Crime Law and Social Change, Vol. 44, No. 1, pp. 111-131.
Torres Fowler, Zachary (2012), “Undermining ICSID: How the Global Anti-bribery Regime Impairs Investor-State Arbitration”, Virginia Journal of International Law, Vol. 52, No. 4, p. 995.
Ulbricht, Lena (2014), "On the paradox of parliamentary control over services operating secretly", Available in: https://policyreview.info/articles/news/paradox-parliamentary-control-over-services-operating-secretly/346.
WTO (No date), "Trade facilitation", available in 15/11/2017 at: https://www.wto.org/english/tratop_e/tradfa_e/tradfa_e.htm. Xiang, Gao and Ross, P. Buckley (2003) "A Comparative Analysis of the Standard of Fraud Required Under the Fraud Rule in Letter of Credit Law", Duke Journal of Comparative & International Law, vol. 13, pp. 123.