بررسی رابطه باورهای دینی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر التزام به حجاب اسلامی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی)
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
علی احمدپور
1
(هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی)
علی رضایی شریف
2
(دانشگاه محقق اردبیلی)
کلید واژه: باورهای دینی, حجاب اسلامی, شبکه‌های اجتماعی, دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه باورهای دینی و وابستگی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی با میزان رعایت و تعهد به حجاب اسلامی دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی صورت پذيرفت. جامعه آماري اين پژوهش، دانشجویان کارشناسی در رشته‌های مختلف دانشگاه محقق اردبیلی شهرستان اردبيل در سال تحصيل 1398 بودند. به اين منظور 430 دانشجو (307 دختر و 123 پسر) در رشته‌های مختلف به صورت نمونه‌گيري خوشهاي طبقه‌اي و تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه باورهای دینی گلارك و استارك، پرسشنامه میزان رعایت حجاب اسلامی و پرسشنامه وابستگی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی محقق ساخته پاسخ دادند؛ در اين تحقيق براي تحليل داده‌ها از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. يافتههای تحقیق بيانگر اين هستند که اثر مستقیم بُعد اعتقادی، بُعد عاطفی، بُعد پیامدی، بُعد مناسکی بر رعایت حجاب اسلامی دانشجویان معنی‌دار می‌باشد، همچنین اثر مستقیم وابستگی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر رعایت حجاب اسلامی دانشجویان تاثیر دارد. شایان ذکر است که ابعاد دینداری دانشجویان و وابستگی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در تحلیل داده‌ها دارای همپوشانی هستند. به عبارت دیگر ابعاد دینداری و وابستگی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در صورت در کنار هم بودن می‌توانند تأثیر معنی‌داری بر رعایت حجاب اسلامی دانشجویان داشته باشند. البته تأثیر ابعاد دینداری بر وابستگی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی منفی و معکوس می باشند.
The aim of this study was to investigate the relationship between religious beliefs and dependence on the use of social networks with the degree of observance and commitment to the Islamic hijab of students of Mohaghegh Ardabili University. The statistical population of this study was undergraduate students in different fields of Mohaghegh Ardabili University of Ardabil in the academic year of 1398. For this purpose, 430 students (307 girls and 123 boys) in different disciplines were selected by stratified and random cluster sampling. Made replied; In this study, structural equation modeling method was used to analyze the data. Findings indicate that the direct effect of religious dimension, emotional dimension, consequential dimension, ritual dimension on students 'observance of Islamic hijab is significant, also the direct effect of dependence on the use of virtual social networks has an effect on students' observance of Islamic hijab. It is worth noting that the dimensions of student religiosity and dependence on the use of virtual social networks in data analysis overlap. In other words, the dimensions of religiosity and dependence on the use of virtual social networks, if together, can have a significant impact on students' observance of the Islamic hijab. Of course, the effect of religiosity dimensions on dependence on the use of virtual social networks is negative and inverse.
ابن منظور، محمد، (1408ق). لسان العرب، داراحیاءالتراث العربی، بیروت،ج4، چاپ اول.
احمدپور، مریم و قادرزاده، امید،(1389)، تعامل در فضاي سایبر و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان، فصلنامهپژوهشجوانان، فرهنگوجامعه، شماره 9 :55-29.
احمدي، خدابخش؛ بیگدلی، زهرا؛ مرادي، آزاده؛ سید اسماعیلی، فتح االله (1389). رابطه اعتقاد به حجاب و آسیب پذیري فردي، خانوادگی و اجتماعی، مجله علوم رفتاري. 4(2): 102 – 97.
آذریون، پریسا، (1392). میزان استفاده از رسانه‌های ارتباطی و گرایش دانشجویان دختر دانشگاه بوعلی سینا به حجاب در سال تحصیلی 1392-1391، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم تربیتی.
بیرو، آلن، (1380). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جوهري، اسماعیل بن حماد، (1407). الصحاح، بیروت: دارالعلم الملایین.
خدادادی سنگده، جواد و احمدی خدابخش، (1394). نقش عوامل فرهنگی و رسانه‌اي در پیش‌بینی حجاب زنان؛ مطالعه‌اي ملی، فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، شماره 33، 21-7.
خراسانی، احمد، (1386). سنجش نگرش جوانان بیننده ماهواره شهر تهران درباره نقش ماهواره در مدگرایی و تغییر رفتار اجتماعی: دانشکده صدا و سیما.
دوركيم، ا. (1383). صور ابتدايي حيات ديني، ترجمه باقر پرهام، تهران: مركز.
راغب اصفهانی ، حسین،(1404ق). مفردات، تهران: دفتر نشر کتاب.
رستمی محمد و همکاران، (1396). بررسی تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر فرهنگ و باورهای دینی (هویت)کاربران مطالعه موردی: کاربران استان اصفهان، فصلنامه علوم اجتماعی، سال یازدهم، شماره دوم، 71-45.
طباطبایی، محمد حسین، (1392). تفسیر المیزان ، ج16، تهران: موسسه انتشاراتی اسماعیلیان، چاپ سوم.
عمید، حسن، (1376). فرهنگ عمید، تهران: انتشارات امیر کبیر، ج 1، چاپ یازدهم.
غلامی، یوسف، (1397). راز یک فریب، قم: نشر معارف، چاپ هجدهم.
علوي؛ سیداحمدرضا، حجتی؛ رضیه، (1386). عوامل موثر بر بدحجابی دختران دانشگاه شهید باهنر کرمان، تربیت اسلامی، سال دوم، شماره4، 63-88.
کازنو، ژان. (1381). جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی، ترجمه باقر ساروخانی و منوچهر محسنی، تهران: انتشارات اطلاعات.
مک کوایل، دیتس. (1385). درآمدی بر نظریه ارتباط جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: دفتر تبلیغات و توسعه رسانه ها.
موسوی پور، محمّد صادق، (1389). آشنایی با اصطلاحات رایج در شبکه‌های اجتماعی، مجلّه ره آورد نور شماره 31.
وقاري، مهدي.(1396). «بررسی میزان تأثیر شبکه ها ي اجتماعی بر حجاب و عفاف دانش آموزان(موردمطالعه: دانش‌آموزان متوسطه دوره دوم شهر بجنورد)». فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، سال چهارم، شماره 13 ، 37-56 .
هوور، استوارت ام. و نات لاندبای، (1382). رسانه، دین و فرهنگ، ترجمه مسعود آریایی نیا، تهران: سروش.
حسین زاده، محمد،(1390). پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول.
فرامرزیانی، سعید، هاشمی، شهناز، فرهنگی، علی‌اکبر. (1395). نقش استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه بر ارزش‌های اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان و میانسالان ساکن در شهرهای پنج استان کشور، پژوهش‌های ارتباطی، 23 (87): 135-113.
نعمتی‌فر، سیدنصرت اله، صفورایی پاریزی، محمد مهدی. (1398). بررسی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران با تأکید بر ابعاد دینداری (مورد مطالعه: کاربران زن شبکه اجتماعی اینستاگرام) دین و ارتباطات، 26(55)، 335-362.
قراباغی، حسن، یوسفی افراشته، مجید، صالحی، وحید (1397). تاثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر حجاب و عفاف، هویت دینی و فردی، تعامل با خانواده و افسردگی و انزوا در بین جوانان، فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 42(1)، 257-272
صدر، فاطمه، معتمدی و، عبدالله. (1396).بررسي رابطه جهت‌گیری مذهبي با نگرش به حجاب و خودمهارگري در دانشجويان دانشگاه علامه طباطبائي. روانشناسی دین، 39(3)، 101-112.
Boyd, D. M., & Ellison, N. B. (2007). “Social network sites: definition, history, and scholarship”. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1: 210-230).
Berthon, P. R, Pitt, L. F., Plangger, K. & Shapiro, D. (2012). “Marketing meets Web 2,0, social media, and creative consumers: Implications for international marketing strategy”. Business Horizons, 55 (3): 261-271
Boyd, Daneh & Ellison, Nicole (2007), "Social Network Sites: Definition, History and Scholarship", Journal of Computer-Mediated Communication, Vol. 133: 210- 230
Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. 2011. Addiction to social networks on the Internet: A litera¬ture review of empirical research. International Journal of Environment and Public Health, 8, 3528–3552.
Mishna, F., Regehr, C., Lacombe-Duncan, A., Daciuk, J., Fearing, G., Van Wert, M.)2018.( Social media, cyber-aggression and student mental health on a university campus. Journal Ment Health.27 (3):222-229.