بررسی کارکردهای رمز ارزها از منظر حقوقی و نظم اجتماعی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمحمدرضا دالوندی 1 , سید ابراهیم موسوی 2 * , هنگامه غضنفری 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
2 - استادیار و عضو هیأت علمی، گروه حقوق، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
3 - استادیار و عضو هیأت علمی، گروه حقوق، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
کلید واژه: ماهیت حقوقی, رمز ارز, حقوق ایران, اتحادیه اروپا, آمریکا, بلاک چین.,
چکیده مقاله :
رمز ارزها دسته‌ای از ارزهای دیجیتال هستند که از تکنیک‌های رمزنگاری برای تامین امنیت اطلاعات خود استفاده می‌کنند. رمزارزها به‌صورت متمرکز و یا غیرمتمرکز ارائه می‌شوند که رمزارز بیت کوین به عنوان اولین رمزارز، از حالت غیرمتمرکز استفاده می‌کند. با توجه به تبعات اخلاقی و اجتماعی رمز ارزها در سال های اخیر پژوهش حاضر به بررسی کارکردهای رمز ارزها از منظر حقوقی و نظم اجتماعی پرداخته است. این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی و با استفاده از مطالعه کتابخانه ای و مرور منابع انجام شده است. با بررسی جایگاه و اعتبار رمز ارزها در حقوق قراردادها و حقوق بانکی، نتایج گویاي آن است که در ایران در حوزه‌ي خریدوفروش رمز ارزها تنها قانونی که در استفاده از رمزارزها مورد تصویب واقع‌شده است ؛ استفاده از رمز ارزها که از سوي متعاملین، مشمول حمایت و ضمانت از سوي دولت و نظام بانکی نبوده و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور مجاز نیست و تنها استثنا در این مورد، استخراج فرآورده‌هاي پردازشی رمزنگاريشده رمزارزها (ماینینگ) با توسل به اخذ مجوز از سازمان وزارت صنعت، معدن و تجارت است؛ در حقوق بانکی نیز استفاده از رمز ارزها و میزان عرضه آن از سوي خود بانک مرکزي تنظیم و به‌طورکلی تابع قوانین و مقررات نظام جمهوري اسلامی ایران می‌باشد. از منظر اختلال در نظم اجتماعی و بعد اخلاقی و فقهی نیز دارای شبهاتی بوده که در این نوشتار به آن ها نیز پرداخته شده است.
Cryptocurrencies are a category of digital currencies that use encryption techniques to secure their information. Cryptocurrencies are presented in centralized or decentralized form, with Bitcoin being the first cryptocurrency to use decentralized mode. Considering the ethical and social consequences of cryptocurrencies in recent years, the current research has investigated the functions of cryptocurrencies from the perspective of legal and social order. This research was done in a descriptive-analytical way using library study and review of sources. By examining the position and validity of cryptocurrencies in contract law and banking law, the results show that in Iran, in the field of buying and selling cryptocurrencies, the only law that has been approved is the use of cryptocurrencies; The use of cryptocurrencies that are not covered by the protection and guarantee of the government and the banking system on the part of the customers, and its use in domestic exchanges is not allowed, and the only exception in this case is the extraction of encrypted processing products of cryptocurrencies (mining) by resorting to obtaining a license. It is from the organization of the Ministry of Industry, Mining and Trade; In banking law, the use of cryptocurrencies and the amount of its supply is regulated by the central bank and is generally subject to the laws and regulations of the Islamic Republic of Iran. From the point of view of disruption in social order and the moral and jurisprudential aspect, it also has doubts that have been discussed in this article.
امینی، منصور و محمد میري (١٣٩٣)، »داده هاي الکترونیکی به مانند پول«، تحقیقات حقوقی، شماره ١٦.
خردمند، محسن. (١٣٩٨). »بررسی فقهی استخراج و مبادله رمز ارزها با تمرکز بر شبکه بیت کوین«، مجله‌ي معرفت اقتصاد اسلامی، سال دهم، شماره دوم؛ پیاپی٢٠.
رفیعی، عقیل؛ بایسته های ارز دیجیتال در نظام حقوق کیفری ایران، همایش مدیریت و کسب و کار الکترونیکی با رویکرد اقتصاد مقـاومتی، ١٣٩٧، ص ١٨.
ریاضی مند، سید مهران؛ بررسی ابعاد حقوقی ارزهای دیجیتال، انتشارات برتر اندیشان، ١٣٩٧،
السان، مصطفی (١٣٨٦)، »مفهوم و ماهیت حقوقی پول الکترونیکی«، مجله حقوقی دادگستري، شمارة ٥٩.
سیدحسینی، میرمیثم و میثم دعائی (١٣٩٣)، »بیت‌کوین نخستین پول مجازي«، ماهنامه بورس، شمارة ١١٤ و ١١٥.
غمامی، سید محمدمهدی، بررسی تطبیقی مواجهه با رمزارزها در نظامهاي حقوقی ایران و امریکا، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادي دوره جدید، سال بیست و نهم، شمارة ٢١، بهار و تابستان ١٤٠١
کاشیان، عبدالمحمد و بهرامی، زهرا و قلی پور، فهیمه و شهروي، زهرا. (١٣٩٨). »درک ماهیت پول‌هاي رمزپایه و تعیین برخی از الزامات قانون‌گذاري آن در ایران از منظر اقتصاد اسلامی«، فصلنامه سیاست‌هاي مالی و اقتصادي، سال هفتم، شماره ٢٦.
محمودی، اصغر؛ تحلیل ارزهای مجازی در پرتو فقه، حقوق مطالعات تطبیقـی، فصـلنامه مطالعـات حقـوق خصوصـی، دورة ٤٩، شـمارة٣،١٣٩٨
میرزاخانی، رضا و حسینعلی سعدی (1397)، «بیت کوین و ماهیت مالی-فقهی پول مجازی»، دوفصلنامۀ جستارهای اقتصادی ایران، سال پانزدهم، شماره 30.
ملک‌زاده، فهیمه، واحدزاده، سینا، جایگاه فقهی و حقوقی ارزهای دیجیتال.(1400). نشر خرسندی. چاپ اول