قتل در فراش؛ مهدورالدم دانستن زانی و زانیه، مصداق بارز خشونت خانگی با نگرشی بر فقه و اخلاق
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمحدثه صادقيان لمراسکي 1 , کیومرث کلانتری 2 * , ایرج گلدوزیان 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان
2 - دانشگاه بابلسر، گرگان
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان
کلید واژه: قتل, مهدورالدم, زانی و زانیه, خشونت, خشونت خانگي,
چکیده مقاله :
خشونت خانگی معلول زنجيره‌اي است از عوامل پيچيده که البته در اين ميان فقدان جرم‌انگاري، عدم ديدگاه صريح قانون و سکوت قانونگذار در برخي از موارد، خود به گسترش آن کمک مي‌نمايد. امّا از موارد بارزی که قانونگذار، با جواز خود بر انجام عمل مجرمانه، محیط امن خانه را به مکانی برای کینه و خشونت ورزی مبدل کرده است، ماده 630 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) است که با عنوان جواز قتل در فراش مطرح می‌باشد، علی‌رغم انتقادات فراوان صورت گرفته، قانونگذار در ماده 302 قانون مجازات اسلامی 1392 مجدداً آورده است که از مصادیق بارز خشونت خانگی علیه زنان به شمار می‌آید. قانونگذار باید تمامی تلاش خود را در جهت حذف مواد قانونی انجام دهد که خود می‌توانند زمینه‌ساز جرم‌زایی باشند و بر میزان جواز عدالت دادگستری خصوصی و انتقام‌جویی‌های شخصی و خشونت‌های خانگی بیفزایند. مقاله به روش توصیفی تحلیلی و شیوه اسناد کتابخانه ای شکل یافته است.
Family violence is a result of complicated factors which in some cases, lack of criminalization, lack of explicit point of view in law and the silence of the legislator contribute to its expansion. Unfortunately despite all the criticisms, the legislator named again adulterer an adulteress as instances of Mahdour al-Dam in article 203 of the new law of Islamic punishment and has issued the permission of murder in bed for husband, which can be considered and studied as a significant example of family violence. In this research, authors are recogniting the subjects of murder in bed, believing in sheding adulterer’s and adulteress blood with immunity and they believe that this subject is a clear example of family violence. Meantime, a question arises that “How the husband can kill both of them without any trial and hearing defencive reasons and evidences?”. According to the words of Islamic jurisprudents, it is clear that they arenot in agreement on the giving the permission of murder in bed to the husband. Finally it should be recalled that the legislator should do his best to remove legal articles which themselves can be the basis of crime and can increase allowance of private justice and personal revenges and family violence cases.
اصفهانی، حسین بن محمد راغب، (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، دار العلم، الدار الشامیه، بیروت.
اعزازي، شهلا، (1380ش)، خشونت خانوادگي، زنان كتك‌خورده، تهران، نشر سالي.
ايوانز، گيل، (1385ش)، مردانه بازي كن، زنانه پيروز باش، ترجمه ويدا اسلاميه، تهران، نشر تنديس.
پوت واين، ديويد؛ سامونز (1383ش)، آيدن، روان‌شناسي و جرم. ترجمه دكتر داوود نجفي توانا. تهران، نشر ميزان.
حائری شاهباغ، علی، (1353ش)، شرح قانون مجازات عمومی، فومن، مؤسسه مطبوعاتی آرش.
حبیب زاده، دکتر محمد جعفر، (1380ش)، قتل در فراش، مجله حقوق دادگستری، شماره ۳۴.
خراسانی، علی محمدی، (بی تا)، شرح تبصرۂ المتعلمین (محمدی)، بی¬نا.
خميني(امام)، سيد روح اﷲ، (1403ق)، تحرير الوسـيله، ج1و2، چ4، قم، مـكتبه اعتماد.
خویی، ابوالقاسم، (بی تا)، مبانی تکملة المنهاج، چاپ دوم، نجف، مطبعة الآداب، ج 2.
دانش، تاج‌زمان، (1382ش)، مجرم كيست؟ جرم‌شناسي كيست؟ تهران، نشر كيهان.
روي، ماريا، (1377ش)، زنان کتک خورده، ترجمه و تلخيص مهدي قراچه داغي، تهران، نشر علمي.
رياحي، مينا، (1367ش)، الگوي اقتدار« سالارمندي» در ميان خانواده¬هاي ايران، ترجمه شيوا دخت شيوايي، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
زکی ابوعامر، محمد، (بی تا)، القانون الجنائی، قاهره، الدار الجامعیه.
سليمي اشكوري، هادي، (1379ش)، تازه‌هاي روان‌پزشكي، تهران، شركت سهامي چهر.
شهید ثانی، زین الدین، (بی تا)، الروضة البهیه، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج 9.
شهید صدر، سید محمد، (1420ق)، ماوراء الفقه، دار الأضواء للطباعه و النشر و التوزیع، بیروت.
صدري افشار، غلام‌حسين؛ حكمي، نسرين و نسترن، (1369ش)، فرهنگ زبان فارسي امروز، تهران، نشر كلمه.
عميد، حسن، (1374ش)، فرهنگ عميد، جلد1، تهران، نشر امير کبير.
قرشی، سید علی اکبر، (1412ق)، قاموس قرآن، ششم، دار الکتب الاسلامیۀ، تهران.
کرمی، محمد باقر، (1377ش)، مجموعه استفتائات فقهی و نظرات حقوقی راجع به قتل، انتشارات فردوسی، تهران.
کلانتری، کیومرث، (1394ش)، تقریرات درس حقوق جزای اختصاصی، مقطع دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان.
گلدوزیان، ایرج، (1392ش)، محشای قانون مجازات اسلامی، انتشارات دانشگاه تهران.
مرتوس، جولي، (1382ش)، اقدام محلي، تغيير جهاني، آموزش حقوق انساني زنان و دختران، ترجمه فريبرز مجيدي، تهران، نشر دنياي مادر.
معظمي، شهلا، (1382ش)، فرار دختران، چرا؟ تهران، نشر گرايش.
معين، محمد، (1371ش)، فرهنگ فارسي، جلد1، تهران، نشر امير کبير.
منتظری، حسینعلی، (بی تا)، الحدود چاپ دوم، قم، انتشارات دارالفکر، ج 1.
مولاوردي، شهيندخت، (1385ش)، كالبدشكافي خشونت عليه زنان با ديباچه‌اي از نسرين مصفا. تهران، نشر حقوقدانان دانش¬نگار.
مهرپور، حسين، (1379ش)، مباحثي از حقوق زن، تهران،نشر اطلاعات.
میر محمد صادقی، دکتر حسین، (1392ش)، حقوق کیفری اختصاصی(جرائم علیه اشخاص)، جلد اول، انتشارات میزان، تهران، چاپ سیزدهم.
نجفي¬ابرندآبادي،حسين؛ هاشم‌بيگي،حميد، (1376ش)، دانشنامه¬ جرم‌شناسي، تهران، دانشگاه شهيدبهشتي.
نجفی، محمد حسن، (1404ق)، جواهر الکلام فی¬شرح شرائع الاسلام، دارلأحیاء التراث العربی، بیروت.
نجیب حسنی، محمود، (1992م)، شرح قانون العقوبات (القسم الخاص)،چاپ دوم، قاهره، دارالنهضة العربی.
ولد جرج؛ برنارد توماس؛ جفري اسنيپس، (1378ش)، جرم شناسي نظري، ترجمه¬ي علي شجاعي، تهران، سمت.