بررسی پیامدگرایی و وظیفه‌گرایی اخلاقی با تأکید بر نظریه کانت در جامعه حسابداران رسمی ایران و تأثیر آن بر میزان پایبندی بر رفتار حرفه‌ای حسابرسان
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیشرلی نعمت اللهی 1 , کیهان آزادی 2 * , محمدرضا وطن پرست 3
1 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد رشت
2 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد رشت
3 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد رشت
کلید واژه: وظیفه گرایی اخلاقی, پیامدگرایی اخلاقی, جامعه‌ی حسابرسان, رفتار حرفه‌ای حسابرسان.,
چکیده مقاله :
اخلاق موضوعی است فراگیر که همه جوانب زنـدگی بشـر را پوشـش می‌دهد. حرفۀ حسابداري یکی از متشکل‌ترین و منضبط‌ترین حرفه‌های دنیاست و به دلیل نوع و ماهیت خدماتی که ارائه می‌کند بایـد اعتبـار و اعتماد خاصی داشته باشد. تداوم این اعتبار و اعتمـاد و تقویـت آن، بـه پایبندي فکري و عملی اعضاي حرفه به ضوابط رفتاري و اخلاقـی آن بستگی دارد. یکی از محورهاي اساسی در فلسفۀ اخلاق در حسابداری، بحث معیار فعل اخلاقی و ارزیابی افعال اختیاري حسابرسان به لحاظ اخلاقی می‌باشد. در این زمینه، در طول تاریخ، مکاتب متعدد و دیدگاه‌های متنوعی از سوي متفکران و فیلسوفان پدید آمده است که یکی از آن‌ها مکتب اخلاقی کانت و پیامد گرایی اخلاقی است. اين پژوهش در گام اول به روش کتابخانه‌ای به جایگاه فلسفه‌های اخلاقی موجود در تدوین ایین رفتار حرفه‌ای پرداخته است. در گام دوم با استفاده از روش پيمايشي، دیدگاه‌های حسابرسان را تحليل می‌نماید. وظیفه گرایی اخلاقی و پیامد گرایی اخلاقی تاثیر معناداری بر میزان پایبندی حسابرسان به ایین رفتار حرفه‌ای حسابرسان دارد. رعایت دو بعد اخلاقی وظیفه گرایی اخلاقی و پیامد گرایی اخلاقی می‌تواند هم در فرایند انجام امور حسابرسان را تشویق به رعایت حدود اخلاقی می‌نماید که این همان وظیفه گرایی اخلاقی را شامل می‌شود و نتیجه‌ی کار ارائه‌شده نیز به نحوی خواهد بود که برای همه قابل‌اتکا و قابل‌اعتماد خواهد بود و این هم مرتبط با پیامد گرایی اخلاقی می‌باشد.
Morality is a pervasive subject that covers all aspects of human life. Accounting is one of the most organized and disciplined professions in the world, and because of the type and nature of the services it offers, it must have a certain reputation. The continuation of this credibility and its validity and reliability depends on the intellectual and practical commitment of the members of the profession to its ethical and ethical standards. One of the fundamental issues in the philosophy of ethics in accounting is the discussion of the standard of ethical action and the evaluation of auditors' voluntary actions ethically. In this context, throughout history, numerous schools of thought and philosophers have emerged, one of which is Kant's moral school and moral consequentialism. In the first step, this research has investigated the place of ethical philosophies in formulating such professional behavior through library method. In the second step, using the survey method, it analyzes the auditors' views. Ethical responsibility and ethical consequence have a significant effect on the level of adherence to auditors' professional conduct. Adhering to two ethical dimensions of ethical duty and ethical consequence can also encourage auditors in the process of conducting ethical boundaries, including ethical duty-making and the result of the work presented in a way that will be relevant and credible to all. And this is related to moral consequentialism.
اترک، حسین (1389)، وظیفه گرایی. فصلنامه‌ی اخلاق در علوم و فناوری. سال 5. شماره‌های 1 و 2. صص 27-35.
آقایی، محمدعلی. حصار زاده، رضا (1391)، الگوسازی مفهومی اخلاق در حسابداری و پیمایش دیدگاه حسابداران. فصلنامه‌ی اخلاق در علوم فناوری. سال هفتم. شماره‌ی 3. ص 12.
براتی، سعید. لرستانی، علیرضا. سمیعی، امید (1395). به بررسی اهمیت اخلاق حرفه‌ای در حسابداری و مطالعات در حوزه‌ی اخلاقیات. کنفرانس بین‌المللی مدیریت و اقتصاد پویا.
براتی، سعید. لرستانی، علیرضا. سمیعی، امید (1395)، اهمیت اخلاق حرفه‌ای در حسابداری و مطالعات در حوزه‌ی اخلاقیات. کنفرانس بین‌المللی مدیریت و اقتصاد پویا. 23 اردیبهشت 1395
جباری، حسین. رحمانی، حلیمه (1389)، فصلنامه‌ی اخلاق در علوم و فناوری. سال 5. شماره 3 و 4. صص 47-56.
حاجتی شورکی، سید محمد. عارفی، عباس (1393)، وظیفه گرایی اخلاقی کانت در بوته نقد و بررسی. ماهنامه‌ی معرفت اخلاقی. سال 5. شماره 1. صص 17-36.
فروغی، میثم. جعفری، علیرضا. نادریبنی، رحمت اله (1393). عوامل مؤثر بر قضاوت‌های اخلاقی در بین جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران. فصلنامه‌ی علمی پژوهشی حسابداری مالی. سال ششم. شماره 22. صص 133-114.
محقق نیا، محمدجواد و کامران ناصری(۱۳۹۲)، اخلاق حسابداری با تأکید بر دیدگاه اسلامی، یازدهمین همایش ملی حسابداری ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
موحدی، محمدجواد (1389)، پژوهش‌های فلسفی. نشریه‌ی دانشگده ی ادبیات. سال 53. شماره 216. صص 155-179.
نیکو مرام، هاشم. رهنمای رود پشتی، فریدون. طلوعی اشلقی، عباس. تقی پوریان، یوسف (1391)، ارزیابی تأثیر اخلاق حرفه‌ای حسابداران مدیریت بر ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت (با استفاده از تکنیک آنتروپی-فازی). فصلنامه علمی و پژوهشی حسابداری مدیریت. سال هفتم. شماره 20. صص 49-66.
Darwall, S. (2003). Deontology, First edition, London: Blackwell Publishing.
Gafikin, M. (2007). Accounting Theory and Practice: the Ethical Dimension, pp 1-6.
Jinseok, S. Chun, Y. Jin Nam, C. Min Soo, K. (2013). How Does Corporate Ethics Contribute to Firm Financial Performance? The Mediating Role of Collective Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behavior" Journal of Management, vol 23, no 8.
Maree, K.W. Radloff, S. (2007). Factors affecting ethical judgment of South African chartered accountants. Meditari Accountancy Research, vol, 1, pp 1-18.
Modarres, A. Rafiee, A. (2011). Influencing factors on the ethical decision making of Iranian accountants. Social responsibility journal, vol 7. No 1. pp 136-144.
Muslumov, A. Aras, G. (2004). The analysis of factors affecting ethical judgment: the Turkish evidence. Conference proceding: Global Business and Technology Association, International Conference, June 8 to 12, Cape town, South Africa.