بررسی معنای باطنی «طهارت و نجاست» و نقش آن در اخلاق
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
محمد رسول آهنگران
1
(دانشگاه تهران - پردیس فارابی)
فاطمه انصاري
2
(دانشگاه ارومیه)
کلید واژه: طهارت, نجاست, معرفه الامام, اهل بیت(ع), اخلاق.,
چکیده مقاله :
مکاتب مادی، حکما، فلاسفه و عرفا مبانی و روش های مختلفی در علم اخلاق و راه نیل به فضائل و عبور از رذایل بیان کرده اند. اما راه حقیقی رسیدن به اخلاق کریمه، که در دیگر مکاتب اخلاقی دیده نمی شود؛ طهارت به معنای حقیقی کلمه است. وفق تعالیم اسلام، تنها طهارت سبب سعادت و رستگاری و مایه رشد و تکامل انسان است. تدقق در آیات و روایات افاده این مطلب را می کند که حقیقت طهارت، معرفت به امام(ع) است. لذا رکن اساسی اخلاق، معرفت به امام است و هر چه معرفت انسان به ولی الله الاعظم بیشتر شود تخلق او به اخلاق کریمه بیشتر خواهد شد. این پژوهش با نگاهی نو ضمن بررسی معنای باطنی طهارت و نجاست به تبیین تقابل این دو با یکدیگر می پردازد و اثبات می کند که حقیقت طهارت منحصر در ولایت ائمه اطهار (علیهم السلام) است، و از آنجایی که نجاست در معنای اولیه ضد طهارت ظاهری، و در معنای دوم نیز ضد طهارت باطنی است، چیزی جز دشمنان اهل بیت (علیهم السلام( نمی باشد. بنابراین کمال اخلاق در ولایت اهل بیت (ع) است و رسیدن به این مهم بدون ولایت معنا و مفهومی نخواهد داشت و این همان مساله ای است که سبب تحول اخلاق می شود..
Material schools, sages, philosophers and mystics have expressed different principles and methods in ethics and the way to attain virtues and overcome vices. But the real way to achieve Crimean morality, which is not seen in other moral schools; Purity is in the true sense of the word. According to the teachings of Islam, only purity is the cause of happiness and salvation and the source of human growth and development. The study in the verses and hadiths shows that the truth of purity is Recognition of Imam (as). Therefore, the basic element of morality is knowledge of the Imam, and the more a person knows about the Imam, the more will be created Crimean morality.This study, with a new look, while examining the esoteric meaning of purity and impurity, explains the opposition between the two and proves that the truth of purity is only the guardianship of Imam(as). And since impurity in the original sense is Apparent anti-purity, and in the second sense it is Inner anti-purity, it is nothing but the enemies of the Ahl al-Bayt (PBUH). Therefore, the perfection of morality is in the guardianship of the Ahl al-Bayt (AS), and achieving this important thing without guardianship will have no meaning and this is the issue that causes the evolution of morality.
ابن بابویه (1403 ق). معاني الأخبار، قم: جامعه مدرسين، چاپ اول.
ابن بابویه (1413ق). من لا يحضره الفقيه، قم: جامعه مدرسين، چاپ دوم.
ابن شهر آشوب مازندرانى (1379ق). مناقب آل أبي طالب عليهم السلام، قم: علامه، چاپ اول.
استر آبادی، علی (1409ق). تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة، قم: موسسه النشر الاسلامی، چاپ اول.
بحرانی، سید هاشم بن سلیمان (1374ش). البرهان في تفسير القرآن، قم: بعثه، چاپ اول.
برقى، احمد بن محمد (1371ق). المحاسن، قم: دار الكتب الإسلامية، چاپ دوم.
تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد (1410 ق). غرر الحكم و درر الكلم، قم: دار الكتاب الإسلامي.
جمعی از محدثین (1405ق). الاصول السته عشر، قم: دار الشبستری للمطبوعات، چاپ دوم.
جيلانى، رفيع الدين، (1429)، الذريعة إلى حافظ الشريعة (شرح أصول الكافي جيلانى)، قم: دار الحدیث، چاپ اول.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشيعة، ، قم: موسسه آل بیت، چاپ اول.
ديلمى، حسن بن محمد (1427 ق). غرر الأخبار، قم: دلیل ما، چاپ اول.
صفار، محمد بن حسن(1404ق)، بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، چاپ دوم.
طريحى، فخر الدين،( 1416 )، مجمع البحرين، تهران: كتابفروشى مرتضوى، چاپ سوم.
عياشى، محمد بن مسعود (1380ق). تفسير العيّاشي، تهران: المطبعة العلمية، چاپ اول.
فيض كاشانى، محمد (1406 ق). الوافي، كتابخانه امام أمير المؤمنين، اصفهان، چاپ اول.
قرشی، علی اکبر (1412ق). قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم.
قمى، على بن ابراهيم (1404ق). تفسير القمي، قم: دار الکتاب.
قمي مشهدي، محمد بن محمدرضا (1368 ش). تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلام، چاپ اول.
کرکی حائری، محمد بن ابی طالب(1418)، مقتل الحسین تسلیة المُجالس و زینة المَجالس،قم: مؤسسة المعارف الإسلامية.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الكافي، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
مجلسی، محمد باقر ( 1403ق). بحار الأنوار، بیروت: احیاء التراث العربی، چاپ دوم.
مشكينى اردبيلى، على (1374). اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، قم: نشر هادی.
مصطفوی، حسن (1368ش). التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مفيد، محمد بن محمد (1413ق). الإختصاص، قم: الموتمر لالفية الشيخ المفيد، چاپ اول.
هلالی، سلیم بن قیس (1405ق). كتاب سليم بن قيس الهلالي، قم: نشر الهادی، چاپ اول.