بررسی و تحلیل نقش انسانشناسی در پی‌ریزی فرهنگ و تمدن نوین اسلامی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیروح اله پورآسیاب دیزج 1 , سید حسین واعظی 2 * , محمدرضا شمشیری 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان
2 - خوراسگان
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)
کلید واژه: فرهنگ و تمدن اسلامی, فرهنگ و تمدن نوین اسلامی, فلسفه اسلامی, انسان‌‌شناسی‌اسلامی.,
چکیده مقاله :
فرهنگ و تمدن اسلامی به دلیل اتصال به عالم وحیانی و قرآنی و روایی، دارای غنای محتوایی بی‌بدیلی است که می‌تواند تمامی انسان‌ها را در هر زمان و هر مکان و با هر شرایطی تا قیامت هدایت نموده و سعادت دنیا و آخرت ایشان را تضمین نماید. از سوی دیگر نقش بی‌نظیر فلسفه اسلامی به عنوان پشتوانه عقلانی و معرفتی فرهنگ و تمدن اسلامی دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است. حال بایستی توجه نمود که در آینده، نقش انسانشناسی فلسفه اسلامی در طراحی مبانی نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی که بارها مورد تأکید امام امت(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی است، چگونه است؟ فلسفه اسلامی با رویکرد انسان‌‌شناسانه خود به مبانی نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی ورود نموده و بصورت کامل و دقیق تبیین می‌نماید و بر این اساس، شاکله حیات طیبه بشری را طرح‌ریزی می‌کند. به عبارت دیگر حل این مهم، باعث رفع همه مشکلات کاربردی فرهنگی و تمدنی نوین اسلامی می‌گردد، چرا که مباحث رفتاری و عملی رابطه مستقیم و تنگاتنگی با مباحث نظری دارد و از آن متأثر است. اين پژوهش با هدف بررسی و تحلیل انسانشناسی فلسفه اسلامی در فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی و با روش توصيفي- تحليلي به دنبال نشان دادن نقش مهم و حیاتی انسانشناسی فلسفه اسلامی به عنوان مباحث نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی است. یافته‌های پژوهش عبارتند از عملیاتی نمودن مباحث نظری دقیق و عمیق انسانشناسی فلسفه اسلامی در فرهنگ و تمدن نوین اسلامی.
Islamic culture and civilization has an incomparable richness due to its connection with the revelation, Quranic and narrative world which can guide all people at any time and place and under any conditions until the Day of Judgment and guarantee their happiness in this world and the hereafter. On the other hand, the unique role of Islamic philosophy as the intellectual and epistemological support of Islamic culture and civilization is extremely important. Now, it should be noted that in the future, what is the role of the anthropology of Islamic philosophy in designing the theoretical foundations of the new Islamic culture and civilization and the Mahdavi society, which is repeatedly emphasized by the Imam of the ummah and the Supreme Leader of the Islamic Revolution? With its anthropological approach, Islamic philosophy enters the theoretical foundations of modern Islamic culture and civilization and the Mahdavi society and explains it fully and accurately and based on this, he plans the shape of a good human life. In other words, solving this problem will solve all practical problems of modern Islamic culture and civilization, because behavioral and practical issues have a direct and close relationship with theoretical issues and are affected by them. This research aims to investigate and analyze the anthropology of Islamic philosophy in the modern Islamic culture and civilization and the Mahdavi society and with a descriptive-analytical method, it seeks to show the important and vital role of the anthropology of Islamic philosophy as a theoretical topic of the modern Islamic culture and civilization and the Mahdavi society. The findings of the research include the implementation of detailed and deep theoretical topics of anthropology of Islamic philosophy in modern Islamic culture and civilization.
قرآن کریم
ابراهیمی‌دینانی،غلامحسین، 1398، پرسش از هستی یا هستی پرسش، تهران، حکمت و فلسفه ایران
ابراهیمی‌دینانی، غلامحسین، 1396، عقلانیت و معنویت، تهران، هرمس
ابراهیمی‌دینانی، غلامحسین، 1394، از محسوس تا معقول، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
الهی قمشه‌ای، مهدی، 1390، حکمت الهی عام و خاص، تهران، نشر کتاب هرمس
امینی، محمد عارف، 1391، معرفت‌شناسی وحی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
برنجکار ر ، خدایاری ع، 1392، انسانشناسی اسلامی، قم، دفتر نشر اسلامی
بیات ه ، غفاری ع، فرخ‌نیار ، 1389، انسانشناسی فلسفی، تهران، جامعه‌شناسان
بینش ع، نصیری م، 1389، آشنایی با تاریخ تمدن اسلامی، قم، زمزم هدایت
بهاری، شهریار، 1384، انسانشناسی عملی، تهران، درسا
بهاری، شهریار، 1366، انسان شناسی نظری: خودشناسی و دیگرشناسی، تهران، ویس
جان‌احمدی، فاطمه، 1399، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، معارف
جعفری، محمد تقی، 1398، کتاب ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج و 8 و9
جعفری، محمد تقی، 1361، انسان در افق قرآن، قم، بنیاد بعثت
جعفری، محمد تقی، 1360، شناخت از دیدگاه علمی و قرآن، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
جعفری، محمد تقی، 1396، فلسفه تاریخ و تمدن، تهران، موسسه آثار استاد علامه محمد تقی جعفری
جوادی‌آملی، عبدالله، 1398، تفسیر تسنیم، قم، اسراء، ج 1 و 6 و 10 و 11 و 15 و 24
جوادی‌آملی، عبدالله، 1390، جامعه در قرآن، قم، اسراء،
جوادی‌آملی، عبدالله، 1397، هدایت در قرآن، قم، اسراء
جوادی‌آملی، عبدالله، 1395، معاد در قرآن، قم، اسراء
جوادی‌آملی، عبدالله، 1393، وحی و نبوت در قرآن، قم، اسراء
جوادی‌آملی، عبدالله، 1397، توحید در قرآن، قم، اسراء
جوادی‌آملی، عبدالله، 1396، صورت و سیرت انسان در قرآن، قم، اسراء
حسن‌زاده‌آملی، حسن، 1384، ولایت تکوینی، قم، الف لام میم
حسن‌زاده‌آملی، حسن، 1396، دروس معرفت نفس، قم، علمی و فرهنگی
حسن‌زاده‌آملی، حسن، 1395، چهل حدیث در معرفت نفس، قم، علمی و فرهنگی
حسن‌زاده‌آملی، حسن، 1392، انسان در عرف عرفان، قم، سروش
حسینی ح، توانا م، 1395، تمدن پژوهی، مطالعات مفهومی تمدن اسلامی، تهران، جامعه شناسان
خسروپناه، عبدالحسین، 1388، مسائل جدید کلامی و فلسفه دین، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشرالمصطفی (ص)، ج 1 و 2 و 3
خسروپناه، عبدالحسین، 1392، انسانشناسی اسلامی، قم، دفتر نشر معارف
ربانی‌گلپایگانی، علی، 1398، امامت در بینش اسلامی، قم، بوستان کتاب
_ ربانی‌گلپایگانی، علی، 1391، وحی نبوی، قم، فرهنگ و اندیشه
ربانی‌گلپایگانی، علی، 1398، عقاید استدلالی، قم، هاجر، ج 1 و 2
رجبی، محمود، 1395، انسان شناسی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
سبحانی، جعفر، 1375، راه خداشناسی، قم، مکتب اسلام
سبحان، جعفر، 1386، اصول عقاید اسلامی، قم، موسسه امام صادق(ع)
سبحانی، جعفر، 1390، هستی شناسی در مکتب صدرالمتالهین، قم، موسسه امام صادق(ع)
سبحانی ج و رضائی م، 1397، اندیشه اسلامی، قم، معارف، ج 1 و 2
شمشیری، بابک، 1395، طرحی نو در انسان شناسی اسلامی، تهران، نگاه معاصر
شیروانی، علی، 1384، چکیده اخلاق در قرآن، قم، دارالفکر، جلد1 و2
صاحبی، محمد جواد، 1384، مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
صلیبا، جمیل، 1390، فرهنگ فلسفی، ترجمه: منوچهر صانعی دره بیدی، تهران، حکمت
طباطبائي، سید محمد حسین، 1393، نهاية الحکمة، علی شیروانی، تهران، بوستان کتاب، جلدهای 1.2.3
طباطبائی، سید محمد حسین،1398، انسان از آغاز تا انجام، صادق لاریجانی، تهران، بوستان کتاب
طهرانی، سید محمد حسین، 1389، الله‌شناسی، قم، علامه طباطبایی
طهرانی، سید محمد حسین، 1392، امام‌شناسی، قم، علامه طباطبایی
طهرانی، سید محمد حسین، 1394، معادشناسی، قم، علامه طباطبایی
عباسی، علی اکبر،1390، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران، هزاره ققنوس
علیجان‌زاده‌روشن، محمد حسین، 1394،کتاب تمدن اسلامی(نگاهی اجمالی به بیانات رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای) درباره‌ی تمدن اسلامی، تهران، مجد اسلام
43 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 70 - 43
بررسی و تحلیل نقش انسانشناسی
در پی‌ریزی فرهنگ و تمدن نوین اسلامی
روح اله پورآسیاب دیزج 1
سید حسین واعظی 2
محمد رضا شمشیری 3
چکیده
فرهنگ و تمدن اسلامی به دلیل اتصال به عالم وحیانی و قرآنی و روایی، دارای غنای محتوایی بی‌بدیلی است که می‌تواند تمامی انسان‌ها را در هر زمان و هر مکان و با هر شرایطی تا قیامت هدایت نموده و سعادت دنیا و آخرت ایشان را تضمین نماید. از سوی دیگر نقش بی‌نظیر فلسفه اسلامی به عنوان پشتوانه عقلانی و معرفتی فرهنگ و تمدن اسلامی دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است. حال بایستی توجه نمود که در آینده، نقش انسانشناسی فلسفه اسلامی در طراحی مبانی نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی که بارها مورد تأکید امام امت(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی است، چگونه است؟ فلسفه اسلامی با رویکرد انسان‌‌شناسانه خود به مبانی نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی ورود نموده و بصورت کامل و دقیق تبیین می‌نماید و بر این اساس، شاکله حیات طیبه بشری را طرح‌ریزی می‌کند. به عبارت دیگر حل این مهم، باعث رفع همه مشکلات کاربردی فرهنگی و تمدنی نوین اسلامی می‌گردد، چرا که مباحث رفتاری و عملی رابطه مستقیم و تنگاتنگی با مباحث نظری دارد و از آن متأثر است. اين پژوهش با هدف بررسی و تحلیل انسانشناسی فلسفه اسلامی در فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی و با روش توصيفي- تحليلي به دنبال نشان دادن نقش مهم و حیاتی انسانشناسی فلسفه اسلامی به عنوان مباحث نظری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی است. یافته‌های پژوهش عبارتند از عملیاتی نمودن مباحث نظری دقیق و عمیق انسانشناسی فلسفه اسلامی در فرهنگ و تمدن نوین اسلامی.
واژگان کلیدی
فرهنگ و تمدن اسلامی، فرهنگ و تمدن نوین اسلامی، فلسفه اسلامی، انسان‌‌شناسی‌اسلامی.
[1] . دانشجوی دکتری،گروه کلام(فلسفه دین و مسائل جدید کلامی)، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران. Email: noor.mahdi1394@gmail.com
[2] . دانشیار گروه الهیات، واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامی،اصفهان،ایران. (نویسنده مسئول)
Email: vaezi1340@gmail.com
[3] . استادیار گروه الهیات ،واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران.
Email: Mo_shamshiri@yahoo.com
تاریخ دریافت: 7/5/1401 پذیرش نهایی: 4/8/1401