حکمت متعالیه در آیینه الشواهد الربوبیه
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیحالیت باغدو 1 , سید وحید کاشانی 2 * , محمد هادی مدنی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه فلسفه اسلامی مدرسه حکمت و ادیان امام خمینی(ره) جامعه المصطفی العالمیه قم
2 - استادیار و نماینده جامعه المصطفی العالمیه در استانبول ترکیه
3 - استادیار و پژوهشگر در پژوهشگاه بین الملل المصطفی
کلید واژه: حکمت متعالیه, شواهد ربوبیه, مشهد, شاهد, ملاصدرا.,
چکیده مقاله :
کتاب الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه که به قلم مؤسس حکمت متعالیه صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی به رشته تحریر درآورده شده است، در واقع عصاره‌اى افکار فلسفی و بخصوص کتاب مطولش به نام الاسفار الاربعه همان حکیم و چکیدهای آرا فلسفی-عرفانی مکتب حکمت متعالیه می باشد که آثار این فیلسوف و افکار فلسفی-عرفانی-دینی‌اش، در همه دنیا، اعم از شرق و غرب معروف و تاثیرگزار است. اما بر اساس محتوی و مطالبی که کتاب شواهد با عناوین چون مشهد، شاهد، اشرق و... پوشش می‌دهد به نظر می‌رسد که نظر نهایی مؤسس حکمت متعالیه و آرا فلسفی‌اش را در در بر می‌گیرد. این کتاب با محتواى پر از حکمت و معرفت عقلى و دینى و عرفانی، از قدیم الایام در مدارس و حوزه‌هاى علمیه، کتاب درسى و مرجع اهل حکمت و عرفان بوده است. این أثر فلسفی که بر اساس استدلال‌های حکمت صدرایی به موضوعات فلسفی پرداخته است، در توسعۀ‌یافتن حکمت گامی بزرگ بوده، لذا شروح و تعلیقات زیادی بر آن نوشته شده و برای آگاه‌شدن از استدلال و براهین فلسفی این حکمت، حکمای ماهر و حاذق، به آن مراجعه کرده و هرکس به نوبه خود و به مقدار استعدادش از آن بهرمند شده است.
The book “Al-Shawahid al-Rububiyyah fi al-Manahij al-Sulukiyyah (Evidences of Divinity in the Spiritual Journeys)” written by Sadr al-Din Muhammad ibn Ibrahim Shirazi, the founder of Transcendent Philosophy, is essentially a concise compilation of his philosophical thoughts, particularly his extensive work known as “Al-Asfar al-Arba'ah (The Four Journeys)”. It serves as a concise summary of the religio-philosophical-mystical ideas of the Transcendent Philosophy school, which have gained global recognition and influence overall all the world either east or west. However, based on its content and topics such as Mashhad (Manifesting Point), Shahid (Intuitive), and Ishraq (Illumination) and …, it seems to encompass the final views of the founder. This book is filled with intellectual, religious, and mystical wisdom and knowledge, and has been a fundamental textbook and reference for scholars of philosophy and mysticism in educational institutions and religious seminaries since ancient times. It has played a significant role in the development of philosophy by delving into various philosophical subjects based on Sadrian philosophical arguments. As a result, numerous commentaries and annotations have been written on it, and distinguished and expert philosophers have referred to it to gain familiarity with the philosophical arguments and evidence presented in this philosophy according to his talent.
ابن محمد ترکه، صائن الدین علی، (1378) شرح فصوص الحکمه ابن عربی، تحقیق محسن بیدارفر، قم، بیدار.
آشتیانی، سید جلال الدین، (1378) شرح حال و آرای فلسفه ملاصدرا، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
خامنه‌ای، سید محمد، (1383) حکمت متعالیه و ملاصدرا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
رمضانی، اصغر، گذری بر کتاب شواهد ربوبیه، آینه پژوهش، آذر-اسفند 1392، شماره 5-6 ص 144.
سبزواری، حکیم ملاهادی، (1417 ه) تعلیقات بر الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مؤسسۀ تاریخ العربی، بیروت.
سرور، ابراهم حسين، (2008م) المعجم الشامل للمصطلحات العلمية والدينية، بيروت، الهادي.
شریف، زهرا، تبیین قاعده بسیط الحقیقه و دو ساحت مختلف از آن در مکتب صدرایی، فصل نامه علمی-پژوهشی دانشگاه قم، سال یازدهم، شماره سوم و چهارم.
شیرازی، صدر الدين، (1398) الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه ترجمه و تفسیر شواهد الربوبیه، جواد مصلح، تهران.
شیرازی، ملاصدرا، رساله فی حدوث العالم، تصحیح و تحقیق سید حسین مسویان، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران، 1378، ص، 75، 181 و 233.
الشيرازي، صدر الدين، الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة، بيروت، دارإحياء التراث‌العربي.
صدرالدین شیرازی، (1378) محمد بن ابراهیم، الاسفار الاربع، ترجمه محمد خواجوی، تهران، مولی.
طباطبایی، محمد حسین، (1362) نهایه الحکمه، جامعه المدرسین، موسسه النشر الاسلامی، قم.
الطوسى، نصير الدين، (1375) شرح الاشارات و التنبيهات، نشر البلاغة، قم.
کاپلستون، فردریک چارلز، (1388) تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، سید جلال الدین، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کوثریان، حجت، تطور تاریخی وجود ذهنی، معارف عقلی، سال هفتم، بهار 1391، ص 189-228.
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، (1392) آثار ملاصدرا.
منفرد، مهدی، بررسی هستی‌شناسی در فلسفه ملاصدرا و هایدگر، اندیشه‌های فلسفی، سال اول، شماره چهارم، زمستان 1384، صحفه 150-178.
ویژه‌نامه روز بزرگداشته ملا صدرا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.