بازنمایی ارزش‌های اخلاقی- معنوی در سریال پایتخت
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمهدیه حیدری 1 , ژیلا مشهدی 2 * , افسانه lztnd 3
1 - دانشجوي دكتري، گروه علوم ارتباطات اجتماعی ، دانشكده علوم انسانی ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
2 - استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشكده علوم انسانی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامي، اراک، ايران
3 - دانشیار، گروه علوم و ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
کلید واژه: بازنمایی اخلاقی- معنوی, نشانه شناسی, سریال پایتخت , مازندران, خانواده,
چکیده مقاله :
هدف این تحقیق بازنمایی بازنمایی ارزش های اخلاقی-معنوی در سریال پایتخت و در سکانسهای منتخب ازاین مجموعه بوده است. به این منظور از روش نشانه شناسی جان فیسک بهره برده و براساس واحد تحلیل که سکانسهای منتخب (16 سکانس انتخاب شده) که به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل شدند. سبک زندگی، شیوه زندگی طبقات و گروه های اجتماعی مختلف جامعه است که در آن، افراد جامعه با پیروی از الگوهای رفتاری، باورها، هنجارها و ارزش های اجتماعی یا انتخاب نهادهای فرهنگی و منزلتی خاص، تعلقات خود را نسبت به آن هویدا می کنند. سبک زندگی وابسته به انتخاب، انتخاب نیز وابسته به اطلاعات و اطلاعات، محصول فرآیند ارتباطات است. رسانه ها با اطلاعات خود بر ارزش ها، نگرش ها، آرزوها، انتخاب ها و رفتار های ما در سبک زندگی اثر می گذارند. تلویزیون با کارکرد سرگرمی و تفریح در بیشتر سریال های نمایشی به تولید منش و رفتار در سنین مختلف می پردازد. با توجه به سبک زندگی اسلامی ما ایرانیان، دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی، ارائه دهنده کامل ترین سبک زندگی بشریت است و احکام و دستورهای آن، حوزه های فردی، خانوادگی و اجتماعی را دربرمی گیرد. بنابراین، تولید سبک زندگی اخلاقی در سریال های خانوادگی تلویزیونی، ضرورتی اساسی برای نهادینه کردن ارزش های اخلاقی-معنوی. این مقاله درصدد بیان این مطلب است که تلویزیون با سریال های نمایشی و سبک زندگی معنوی بر آمده از دین به صورت غیر مستقیم، ولی مؤثر می تواند با کارکرد سرگرمی آشکار و آموزشی ـ تربیتی پنهان، ارزش های دینی و اخلاقی را به مخاطبان عرضه دارد و نیاز معنوی انسان معاصر را بر آورده سازد. نتایج تحقیق نشان داد که مجموعه ای از دلالت های اخلاقی-معنوی در این سریال مثل توجه به خانواده، رعایت شان بزرگتر، توجه به نمادهای و ارزش های فرهنگی مثل لهجه و گویش، لباس، موسیقی و... مورد توجه بوده است. بطور کلی سریال پایتخت ایدئولوژی خانواده صمیمی و اخلاق محور را بازنمایی و برساخته های این نظام خصلتی طبیعی می‌بخشد هرچند بر بحث توجه به قومیت خصوصا در گویش دارای ضعف است.
The purpose of this research was to represent the representation of moral-spiritual values in the series "Capital" and in selected sequences from this collection. For this purpose, John Fiske's semiotics method was used and based on the unit of analysis, the selected sequences (16 selected sequences) were selected and analyzed purposefully. Lifestyle is the way of life of different classes and social groups of the society, in which the people of the society show their attachment to it by following behavioral patterns, beliefs, norms and social values or by choosing specific cultural and dignified institutions. Lifestyle depends on choice; choice depends on information and information is a product of communication process. The media with its information affects our values, attitudes, desires, choices and behaviors in our lifestyle. Television, with the function of entertainment and fun in most drama series, produces character and behavior in different ages. According to the Islamic lifestyle of us Iranians, the religion of Islam as an ideology provides the most complete lifestyle of humanity and its rules and orders include individual, family and social spheres. Therefore, the production of moral lifestyle in family television series is a basic necessity to institutionalize moral-spiritual values. This article tries to state that television with drama series and spiritual lifestyle derived from religion indirectly, but effectively, can present religious and moral values to the audience with the function of open entertainment and covert education. and fulfill the spiritual needs of contemporary man. The results of the research showed that a set of moral-spiritual implications in this series, such as paying attention to the family, respecting their elders, paying attention to cultural symbols and values such as accent and dialect, clothes, music, etc., were considered. In general, the capital series represents the ideology of a close and morally oriented family and gives a natural character to the constructions of this system, although it is weak on the issue of paying attention to ethnicity, especially in the dialect.
احمدی،م. (1391). رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین مردم همدان. فصلنامه مطالعات ملی، سال ششم. شماره22. -
افروغ، ع. (1391). هویت شناسی مذهبی و باورهای دینی. مجموعه مقالات جامعه و فرهنگ. جلدچهارم، تهران: انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
آبادیان، حسین (۱۳۸۹). «فرادهش، هویت ملی و مسئله تاریخ‌نگاری». مطالعات ملی.
احمدوند، شجاع (۱۳۸۹). «شکاف‌های اجتماعی و بحران هویت در اسرائیل». پژوهش حقوق عمومی.
اسمیت، آنتونی(۱۳۸۳). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ، ترجمه منصور انصاری، تهران: مؤسسه مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
افتخاری، اصغر (۱۳۸۰). جامعه‌شناسی سیاسی اسرائیل، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
پای، لوسین (۱۳۸۰). بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه‌سروی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جافر، ب. (1390). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و هویت‌ملی. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال هفتم، شماره دوم، دانشگاه تهران.
چلبی، م. (1385). جامعه‌شناسی نظم. تهران: نشر نی.
حسامی، غ. (1393). بررسی وضعیت هویت ملی کارکنان دولت. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
حاجی خیاط، علیرضا. (1382). تبیین ابعاد هویت. مجله علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد. ویژه نامه هویت، جلد چهارم، شماره اول.
حافظ نیا، م و همکار. (1395). تأثیر جهانی شدن بر هویت ملی. فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 11، تهران.
حسینی، م و همکاران. (1395). هویت ملی و برخی عوامل موثربر آن در بین دانش آموزان مقطع متوسطه کرج. جامعه شناسی کاربردی. سال بیست و دوم. شماره 51.
دارابی، ج. (1393). بررسی و تعیین نوع هویت‌فردی، ملی و مذهبی در نوجوانان. معاونت پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.
داودی. ب. (1396). هویت ملی و تعامل در فضای سایبرنتیک. پرتال علومی انسانی.
رضوان¬فر، ا. (1398). الگوی جامعه شناختی هویت ملی در تهران با تأکید بر رابطه میان هویت ملی و ابعاد آن. فصلنامه مطالعات ملی، شماره 22.
رضائی، ا و همکاران. (1390). جایگاه برنامه‌های درسی دانشگاهی در تقویت هویت ملی دانشجویان. فصلنامه مطالعات ملی. سال دوازدهم. شماره 45.
سفیری، خ و همکار. (1388). بررسی هویت دینی و ملی جوانان شهر تهران با تاکید بر تاثیرخانواده. پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا. نشریه شماره¬ ۲.
شیخاوندی، داور (۱۳۸۰). ناسیونالیسم و هویت ایرانی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
عباسپور. ع. (1387). بررسی جامعه‌شناختی نگرش جوانان نسبت به هویت ملی و مولفه¬های آن (مطالعه موردی: جوانان 16 تا29 ساله شهرستان رودسر استان گیلان). فصلنامه دانش انتظامی، شماره مسلسل 38.
عبدالهی.م. (1392). جامعه‌شناسی بحران هویت، فصلنامه پژوهش. تهران: شماره 2 و 3 سال اول.
منتظر قائم، م. (1389). رسانه¬های جمعی و هویت. فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4.
نقیب‌زاده، ا. (1393). هویت ملی و عوامل بحران آن در ایران. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، چاپ اول.
هانتینگتون، ساموئل (۱۳۸۴). چالش‌های هویت در آمریکا، ترجمه محمودرضا گلشن‌پژوه و حسن سعید کلاهی‌خیابان و عباس کاردان، تهران: ابرار معاصر تهران.
یوسفی، ع. (1390). روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران. فصلنامه مطالعات ملی، شماره 8، سال دوم، تهران.
215 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 243 - 215
بازنمایی ارزش‌های اخلاقی- معنوی در سریال پایتخت
مهدیه حیدری 1
ژیلا مشهدی 2
افسانه مظفری 3
چکیده
هدف این تحقیق بازنمایی بازنمایی ارزش های اخلاقی-معنوی در سریال پایتخت و در سکانسهای منتخب ازاین مجموعه بوده است. به این منظور از روش نشانه شناسی جان فیسک بهره برده و براساس واحد تحلیل که سکانسهای منتخب (16 سکانس انتخاب شده) که به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل شدند. سبک زندگی، شیوه زندگی طبقات و گروه های اجتماعی مختلف جامعه است که در آن، افراد جامعه با پیروی از الگوهای رفتاری، باورها، هنجارها و ارزش های اجتماعی یا انتخاب نهادهای فرهنگی و منزلتی خاص، تعلقات خود را نسبت به آن هویدا می کنند. سبک زندگی وابسته به انتخاب، انتخاب نیز وابسته به اطلاعات و اطلاعات، محصول فرآیند ارتباطات است. رسانه ها با اطلاعات خود بر ارزش ها، نگرش ها، آرزوها، انتخاب ها و رفتار های ما در سبک زندگی اثر می گذارند. تلویزیون با کارکرد سرگرمی و تفریح در بیشتر سریال های نمایشی به تولید منش و رفتار در سنین مختلف می پردازد. با توجه به سبک زندگی اسلامی ما ایرانیان، دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی، ارائه دهنده کامل ترین سبک زندگی بشریت است و احکام و دستورهای آن، حوزه های فردی، خانوادگی و اجتماعی را دربرمی گیرد. بنابراین، تولید سبک زندگی اخلاقی در سریال های خانوادگی تلویزیونی، ضرورتی اساسی برای نهادینه کردن ارزش های اخلاقی-معنوی. این مقاله درصدد بیان این مطلب است که تلویزیون با سریال های نمایشی و سبک زندگی معنوی بر آمده از دین به صورت غیر مستقیم، ولی مؤثر می تواند با کارکرد سرگرمی آشکار و آموزشی ـ تربیتی پنهان، ارزش های دینی و اخلاقی را به مخاطبان عرضه دارد و نیاز معنوی انسان معاصر را بر آورده سازد. نتایج تحقیق نشان داد که مجموعه ای از دلالت های اخلاقی-معنوی در این سریال مثل توجه به خانواده، رعایت شان بزرگتر، توجه به نمادهای و ارزش های فرهنگی مثل لهجه و گویش، لباس، موسیقی و... مورد توجه بوده است. بطور کلی سریال پایتخت ایدئولوژی خانواده صمیمی و اخلاق محور را بازنمایی و برساخته های این نظام خصلتی طبیعی می‌بخشد هرچند بر بحث توجه به قومیت خصوصا در گویش دارای ضعف است.
واژگان كليدي
بازنمایی اخلاقی- معنوی، نشانه شناسی، سریال پایتخت ، مازندران، خانواده.
[1] . دانشجوي دكتري، گروه علوم ارتباطات اجتماعی ، دانشكده علوم انسانی ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران. Email: mhidari62@gmail.com
[2] . استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشكده علوم انسانی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامي، اراک، ايران. (نویسنده مسئول)
Email: jilamashhadi@yahoo.com
[3] . دانشیار، گروه علوم و ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران.
Email: a.mozaffari@srbiau.ac.ir
تاریخ دریافت: 8/9/1402 پذیرش نهایی: 5/12/1402