مصادیق و مضامین اخلاقی در سند باد نامه

چکیده مقاله :

    اندیشه‌های اخلاقی و آموزه‌های تربیتی، یکی از ویژگی‌هایی می‌باشد که به آثار ادبی غنایی خاص بخشیده‌است. کتاب «سندبادنامه» یکی از این آثار ارزشمند است که در قرن ششم هجری بوسیله « ظهیری سمرقندی» با نثری فنی آراسته شده و در آن با آوردن داستانهای تمثیلی، به آموزه‌های اخلاقی و تربیتی اشاره گردیده است.

    در این پژوهش، سعی شده‌ با روش استقرایی، به بررسی متن کتاب پرداخته شود و با تحلیل مضامین اخلاقی کتاب سند باد نامه، فضایل و رذایل مطرح در این کتاب با توجه به منابع معتبر علمی توصیف و تعریف شوند. بابررسی متن کتاب  می‌توان نتیجه گرفت که تقریبا  ، فضایل نسبت به رذایل برتری نسبی  دارد و این می‌تواند ریشه در اهمیت فضایل درجامعه ایران و توجه مؤلف نسبت  به فضایل و ارزشها باشد . ولی«عدل و عدالت» و «ذکا و تدبیر» از میان فضایل و «زنا (شهوت جنسی)» و « مکر و حیله» در بین رذایل از بسامد بالایی برخوردار است.

چکیده انگلیسی :

Moral thoughts and educational teachings are one of the characteristics that have given special Value to literary works. The book "Sandbadnameh" is one of these valuable works that have been decorated with technical prose by "Zahiri Samarqandi" in the sixth century AH and in it, moral and educational teachings are referred to by bringing allegorical stories.

In this research, an attempt has been made to examine the text of the book by using an inductive method and by analyzing the moral themes of the book "Sandbadnameh", the virtues and vices mentioned in this book are described and defined according to reliable scientific sources. By examining the text of the book, it can be concluded that, almost, virtues have relative superiority over vices and this can be rooted in the importance of virtues in Iranian society and the author's attention to virtues and values. However, "justice and fairness" and "intelligence and prudence" are among the virtues, and "adultery (sexual lust)" and "cunning and deceit" are among the vices with a high frequency

منابع و مأخذ:

قرآن کریم
ابوعلی احمدبن مسکویه. (1400 ). تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، تلخیص و ترجمه صلاح الدین سلجوقی ،تصحیح و تحشیه دکتر محمدرضا وصفی، تهران: انتشارات عرفان، چاپ چهارم (دوم ناشر).
قشیری، عبدالکریم بن هوازن. ( 1379 ). رساله قشیریه، ترجمه ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، تصحیحات و استدراکات بدیع الزمان فروزانفر، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
ارسطو.(1386 ). اخلاق نیکوماخوس ارسطو، ترجمه و تمهید صلاح الدین سلجوقی، عرفان، چاپ اول.
باتلی، هتر.(1398 ).فضیلت بررسی‌های اخلاقی و معرفت شناختی،ترجمه امیر حسین خداپرست،نشر کرگدن، چاپ دوم.
پالمر، مایکل.( 1389 ) . مسائل اخلاقی،ترجمه علی رضا آل بویه ، سمت، چاپ دوم.
تقوی ،محمد.( 1376 ). حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی، روزنه، چاپ اول.
جوادی آملی، عبدالله. (1375 ). فلسفه حقوق بشر، مرکز نشر اسراء، چاپ اول.
حافظ، خواجه شمس الدین محمد.( 1366 ). دیوان حافظ.تصحیح عبدالرحیم خلخالی، چاپ دیبا، چاپ سوم.
حسینی رامندی، سید علی اکبر.(1398 ). نظریه اخلاقی هنجاری اسلام بر اساس قرآن کریم،پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
حیدری نراقی، علی محمد.( 1388 ).رساله حقوق امام سجاد(ع)، شرح نراقی ، انتشارات مهدی نراقی، چاپ چهاردهم.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1372 ). حافظ نامه انتشارات علمی و فرهنگی.
خزاعی، زهرا.(1389 ). اخلاق فضیلت، انتشارات حکمت، چاپ اول.
زرین کوب، عبدالحسین.( 1378 ). نقد ادبی، تهران: امیر کبیر، چاپ ششم.
سجادی، سید جعفر.( 1366 ). فرهنگ معارف اسلامی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، چاپ دوم.
سجادی، سید جعفر. (1375 ). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: کتابخانه طهوری، چاپ سوم.
سعدی، مصلح الدین.( 1368 ). گلستان سعدی، چاپخانه علمی، چاپ هشتم.
سعیدیان، عبدالحسین.(1388 ). دائره المعارف بزرگ نو، علم و زندگی، چاپ سوم.
شمیسا، سیروس.(1369 ). انواع ادبی، انتشارات دانشگاه پیام نور.
شیکهر،ایندو.(1385 ). پنچاتنترا، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
صفا، ذبیح الله.( 1371 ). تاریخ ادبیات در ایران، انتشارات فردوس، چاپ دوازدهم.
طوسی، خواجه نصیر. (1373 ). اخلاق ناصری.به تصحیح و توضیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، خوارزمی، چاپ پنجم.
ظهیری سمرقندی، محمدبن علی.(1392 ). سندبادنامه، مقدمه و تصحیح سید محمد باقر کمال الدینی ،تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، چاپ دوم.
کاشانی، عزالدین محمود بن علی.(1367 ). مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه،به تصحیح جلال الدین همایی ، مؤسسه نشر هما، چاپ سوم. گوهرین،صادق.(1367 ). شرح اصطلاحات تصوف، زوّار، چاپ اول.
لویزن، لئونارد.(1389 ). میراث تصوف، ترجمه دکتر مجدالدین کیوانی. چاپ دوم. نشر مرکز، چاپ دوم، جلد دوم.
محدثی، جواد.(1390 ). درسنامه اخلاقی، انتشارات بین المللی ترجمه و نشر المصطفی صلی اله، چاپ اول.
معین، محمد. ( 1371 ). فرهنگ فارسی ( متوسط)، امیر کبیر، چاپ هشتم.
منشی، نصرالله.(1373 ). ترجمه کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی طهرانی، امیر کبیر، چاپ دوازدهم.
نراقی، ملا احمد.(بی تا ). معراج السعاده، دارالفنون.
نراقی، ملا مهدی.(1390 ). ترجمه متن کامل جامع السعادات، ترجمه کریم فیضی، انتشارات قائم آل محمد.
نوری، محمد رحیم.(1387 ). مبانی اخلاق،خورشید باران.
وراوینی، سعدالدین.( 1367 ). مرزبان نامه، با مقابله و تصحیح و تحشیه محمد روشن، تهران: نشر نو.