اخلاق پزشکی و جایگاه آن در ادیان الهی و ادیان آسیایی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیسعید نظری توکلی 1 , فاطمه کراچیان ثانی 2
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه پیام نور تهران
کلید واژه: دین, اخلاق, ادیان الهی, ادیان آسیایی, اخلاق پزشکی.,
چکیده مقاله :
در سال‌های اخیر عالمان ادیان مختلف کوشیده‌اند با بازنگری در متون و آموزه های دینی خود، روش ها و دستورهایی به پیروان خود ارائه کنند تا پاسخ گوی نیازهای آنان در استفاده از دستاوردهای جدید پزشکی باشد. در این پژوهش برآن هستیم تا با بررسی تعالیم ناظر به اخلاق پزشکی ادیان آسمانی، نشان دهیم که آموزه های اخلاقی این ادیان در مقابل مسائل پزشکی نوظهور پزشکی نه تنها ساکت و منفعل نیستند، بلکه با ارائه دستور و روش هایی قاعده‌مند، توان پاسخگویی به این مسائل را دارند. بررسی دیدگاه های اخلاقی ادیان آسمانی بیانگر این واقعیت است که آموزه‌های این ادیان از جهت توجه به لزوم صیانت از جان انسان جدای از تفاوت‌های نژادی، ملیتی و جنسیتی او، مقابله با بیماری و لزوم حمایت از بیمار، دارای اشتراک نظر هستند؛ هرچند ساختار باوری متمایز این ادیان، سبب ایجاد محدودیت‌هایی در تصمیم‌گیری و اقدامات درمانی متفاوت آن‌ها می‌شود.
In recent years, different religion scholars tried to reconsider their religious texts and learning to give methods and orders to their followers that response to their needs for using new medical inventions. In this study considering learning about medical ethics in divine religions, we are going to show that not only these learning are not quiet and passive for emerging medical issues but also they could response to them with giving systematic orders and methods. Reviewing divine religion ethical approaches shows that they have same opinions about protecting human lives apart from racial, national and sexual differences and fighting against diseases and protecting patients; however different belief structure of these religions lead to some limitations for deciding and different therapeutic actions.
1- قرآن مجید
2- آقايي، سيد مجتبي، 1384، سقط جنين و دين زرتشتي، فصلنامه باروري و ناباروري.
3- ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، 1385هـ، دعائم الاسلام، قم، مؤسسه آل البیت، چ2.
4- اصفهانی، شیخ الشریعه، 1410، قاعده لاضرر، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
5- انصاری، مرتضی، 1375، المکاسب، تبریز، مطبعه الاطلاعات، چ2.
6- بجنوردی، حسن، 1419، القواعد الفقهیه، قم، نشر هادی.
7- تبریزی، میرزا جواد، 1416، صراط نجاه، قم، انتشارات سلمان فارسی.
8- حسني داعي الاسلام، سيد محمدعلي، 1361، اوستا(ونديداد)، تهران، ناشر دانش، چ2.
9- خراسانی، محمد کاظم، 1409، کفایه الاصول، قم، مؤسسه آل البیت.
10- دیبایی، امیر، 1381، چکیده اخلاق و قوانین پزشکی، تهران، پژوهشکده فرهنگ و معارف، چ1.
11- رضي، هاشم، 1376، اوستا(ونديداد)، تهران، انتشارات فکر روز، چ1.
12- طباطبایی حکیم، سید محسن، 1416، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسه دارالتفسیر.
13- طباطبائی، سيدعلی، 1404ق، رياض المسائل في بيان الاحکام بالدلائل، قم، مؤسسة آل البيت.
14- کلینی، محمد بن یعقوب، 1407، کافی، تهران، دارالکتاب اسلامیه، چ4.
15- الگود، سيريل، 2536، تاريخ پزشکي ايران وسرزمين هاي خلافت شرقي، مترجم: باهر فرقاني، تهران، انتشارات اميرکبير، چ1.
16- مجلسی، محمد باقر،1403، بحار الانوار، بیروت، دارا الحیاء تراث عربی، چ2.
17- محقق اردبيلي، 1416ق، مجمع الفائدة والبرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، جامعة المدرسين، چ1.
18- محقق حلی، جعفر بن الحسن، 1403 ق، شرائع الاسلام في مسائل الحلال والحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
19- مراغی، سید میرعبد الفتاح، 1417، العناوین، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ1.
20- مصطفوی، سید محمد کاظم، 1421، مائه قاعده فقهیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ4.
21- مکارم شیرازی، ناصر، 1378، بحوث فقهیه، قم، علمیه.
22- مکارم شیرازی،ناصر، 1411، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه امام امیرالمؤمنین، چ3.
23- منسکي، ورنر،1378، اخلاق در شش دين جهان، ترجمه¬ی: محمد حسین وقار، تهران، اطلاعات.
24- نجفي، محمد حسن، 1404ق، جواهر الکلام، بیروت، دارالحیاء تراث العربی، چ7.
25- نجم آبادي، محمود، 1341ش، تاريخ طب در ايران باستان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ1.
26- نراقی، احمد، 1417، عوائد الایام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چ1.
27- نظری توکلی، سعید، 1380، الترقيع و زرع الاعضاء في الفقه الاسلامي، مشهد، بنیاد پژوهش¬های اسلامی.
28- نظری توکلی، سعید،1381، پیوند اعضا در فقه اسلامی، مشهد، بنیاد پژوهش¬های اسلامی.
29- Aasim I. Padela, MD, Medical Ethics in Religious Traditions: A Study of Judaism, Catholicism, and Islam, Department of Emergency Medicine, JIMA: Volume 38, 2006 - Page 106.
30- Avraham Steinberg, M.D. Jewish Medical Ethics, Source: Prof. A. Ethics, Jewish from the Encyclopedia of Jewish Medical Ethics. For further Encyclopedia, Vol. 6, 1998, pp. 624-645 (Schlesinger Institute); English Edition of the Encyclopedia, Vol. II, 2003, pp. 380-389 Feldheim Publishers.
31- Spiros A. Lazarou, M.D. , Defining a Christian Doctor, Journal of Biblical Ethics in Medicine – Volume 6, Number 4 1.
32- The Revd Dr Brendan McCarthy,Medical ethics: A Christian perspective
33- Lawrence M. Fishman, M.D. , Kenneth W. Goodman, Ph.D. Jewish Medical Ethics, University of Miami Ethics Programs, Miami Temple Beth Am’s Adult Institute of Jewish Studies,Winter 2004.
34- Mordechai Halperi , Milestones in Jewish Medical Ethics ,Medical-Halachic Literature in Israel, 1948-1998, M.D.Source: ASSIA – Jewish Medical Ethics, Vol. VI, No. 2, 2004, pp. 4-19.
35- Lama Gonsar Rinpoche, Medical ethics in Buddhism, Centre des Hautes Études Tibétaines, CH- 1801 Le Mont-Pèlerin. Ethik Med (1998) 10: S116–S121
36- Downie R, Calman K. Healthy respect. Oxford. Oxford University, press, 2nd ed, 1994,p. 52.
37- Giles, James E, Medical ethics; a patient _ Centeral approach Rochester: Schenkman Books,1982.
38- Garrett, Thomas M Baillie, Harold W Garrett, Rosellen M, Health care ethics; principles and problems, New Jersey: Prentice _ Hall, second edition, 1993.