تفکر انتقادی و تربیت اسلامی ؛ وجوه افتراق و اشتراک
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیحسین کریمیان 1 , فائزه ناطقی 2 , محمد سیفی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
2 - دانشگاه آزاد اسلامی اراک
3 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد اراک
کلید واژه: وجوه اشتراک, وجوه افتراق , تربیت اسلامی , تفکر انتقادی.,
چکیده مقاله :
هدف تحقیق، شناسایی وجوه افتراق و اشتراک تفکر انتقادی با تعلیم و تربیت اسلامی است و روش مطالعه توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. ابزار جمع آوری اطلاعات فیش برداری از منابع و اسناد مکتوب در تعلیم و تربیت اسلامی و تفکر انتقادی ب اساس مدل فاشیون است. تحلیل اطلاعات جمع آوری شده نشان داد : 1- تحلیل ، تفسیر، ارزشیابی ، استنباط، توضیح و خود تنظیمی از وجوه اشتراک تفکر انتقادی با تعلیم و تربیت اسلامی است که مورد توجه و تاکید هردو قرارگرفته است.2- هدف تربیت اسلامی قرب الی الله، ولی تفکر انتقادی رشد مهارتهای ذهنی است که از وجوه افتراق اساسی بین دو مقوله می‌باشد. 3- باتوجه به دیدگاه تربیتی اسلام تفکر انتقادی یکی از اهداف تربیتی در راستای تحقق تعقل و سیر در آفاق و انفس و به عبارتی سیر الی الله است.4- باتوجه به تاکید اسلام مبنی بر عدم پذیرش امور بدون دلیل و برهان می‌توان استدلال کرد که تفکر انتقادی یکی از مبانی رشد اجتماعی و عقلانی در تربیت اسلامی است. 5- تفکر انتقادی به عنوان مهمترین فرایند رشد و تحول عقلانی با رویکرد تربیت اسلامی کاملا" سازگاری دارد..
The goal of research is the dimension of differences and similarities thinking and Islamic educating and training and the method of studying in describing document analysis. The tool of data gathering is indexing from resources and written documents in educating and Islamic training and critical thinking. The information which gather are shown follows; 1- analysis، comment، evaluation، presumption، explaining and self-regulating from critical thinking that has paid attention and emphasis on both matters.2. The goal of Islamic training is of please God، but critical thinking is the growth of mental skills that is the basic differences between two categories. 3. With respect to Islamic training view point critical thinking is one the thinking goals in achieving intellectualization and moving all around nel the world or and where or one and God direction. 4. With attendance to Islamic emphasis on unrecieieving works without reason and proof contradiction that critical thinking is one of the social and rational growth principles in Islamic training. 5. Critical thinking is the most important growth and movement process that is completing dated.
1. حاجی آخوندي، زهرا.(1388). نظریه برنامه درسی آموزش و پرورش انتقادي با تأکید بر آراي پائولو فریره. رساله کارشناسی ارشد، تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش،دانشکده علوم تربیتی دانشگاه پیام نور واحد تهران.
2. خلیلی،حسین و همکاران.(1382). مقایسه تاثیر دو روش آموزش کلاسیک مبتنی بر استراتژی های تفکر انتقادی بر یادگیری پایدار دانشجویان پرستاری، مجله علمی دانشگاه علوم پژشکی سمنان، جلد 5.
3. سلطان قرایی ، خلیل ، سلیمان نژاد ، اکبر . ( 1387) . تفکر انتقادی و ضرورت آموزش آن در کلاس درس ، دو فصلنامه تربیت اسلامی ، 3(6)،181- 195 .
4. سیف ، علی اکبر . ( 1391 ) . روانشناسی پرورشی نوین ، تهران ، انتشارات دوران .
5. شعبانی ، حسن ، مهر محمدی ، محمود . ( 1379 ) . پرورش تفکر انتقادی با استفاده از آموزش مساله محور ، مجله مدرس ، 4(1)، 115- 125 .
6. طباطبایی بروجردی ، حسین.(1407). جامع احادیث شیعه ، قم.
7. عارفی ، محبوبه ، رضایی زاده ، مرتضی . (1390 ) . مروری بر نقش و جایگاه برنامه درسی دانشگاهی در رشد تفکر انتقادی دانشجویان ، دو فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ، 2(3)، 42 - 62 .
8. فرخ مهر، حسين.(1384). پرورش تفكر در كلاس درس، تهران ، انتشارات نوآور.
9. قرشی، سید علی اکبر.(1361). قاموس قرآن، تهران ، دارالکتب الاسلامیه.
10. کاوه، محمد، (1391)، آسیب شناسی بیماری های اجتماعی (جلد اول)، تهران، نشر جامعه شناسان.
11. کدیور، پروین. (1381 ).روانشناسی تربیتی، تهران ، انتشارات آگاه.
12. کرد نوقایی،رسول،پاشا شریفی،حسن .(1384).تهیه و تدوین برنامة درسی مهارتهای زندگی برای دانش آموزان دورة تحصیلی متوسطه،تهران،فصلنامة نوآوریهای آموزشی ،12 ، 84
13. لطف‌آبادی، حسین . (۱۳۸۴) . روانشناسی تربیتی ، تهران ، انتشارات سمت .
14. مایرز ، چت . ( 1386) . آموزش تفکر انتقادی ، ترجمه خدایار ابیلی ، تهران ، سمت .
15. محمدی، فرامرز .(1394). تحلیل محتوای قرآن کریم بر اساس مفهوم تفکر انتقادی، دو فصلنامه علوم تربيتي از ديدگاه اسلام ،2(3).
16. محمودی، ایوب.(1390). ويژگيها و ثمرات تفكر انتقادي از ديدگاه امام علي (ع)، فصلنامه پژوهش در مسائل تعليم و تربيت اسلامي، ش13.
17. مطهری ، مرتضی.(1368).بيست گفتار، قم، انتشارات صدرا.
18. مظفر، محمد رضا.(1382). المنطق، ترجمه علی شیروانی، قم، دارالعلم
19. مکتبی فرد ، لیلا . ( 1389 ) . سیر تحول و شکل گیری مهارتهای تفکر انتقادی در داستان های تالیفی ایرانی برای کودکان و نوجوانان ، مجله مطالعات فرهنگی ، 1(1)، 103- 124 .
20. ملکی ، حسن ، حبیبی پور ، مجید . ( 1386) . پرورش تفکر انتقادی هدف اساسی تعلیم و تربیت ، فصلنامه نوآوری های آموزشی ، 6(19)، 93 - 108 .
21. نقیب زاده ، میر عبد الحسین .( 1364 ). فلسفة کانت بیداری از خواب دگماتیسم، چاپ اول، تهران، آگاه .
22. هاشمیان‌نژاد، فریده. (1380). ارائه چهارچوب نظری درخصوص برنامه درسی مبتنی بر تفکر انتقادی در دوره ابتدایی با تأکید بر برنامه درسی مطالعات اجتماعی، رسالة دکتری دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
23. -Chaffee،John.(2006).Teaching Critical Thinking across the Curriculum، new Directions for Community Colleges، volume 1992 Issue34.
24. -Cottrell's.(2011).Critical Thinking Skills: Developing effective analysis and gument.NY: Palgrave Macmillan.
25. -Curtis،f.،Rudd،T.،Gallo،R.،Eckhrt،M.،Ricketts،E.(2008).Overtly Teaching Critical Thinking and Inquiry-based learning:A Comparison of two undergraduate biotechnology Classes.Journal of Agricultural Education،49(1):72-84.
26. - Facion PA، Facion NC. The California critical thinking skills test: form A and form B test manual. Millbrae، CA: California Academic Press; 1993.
27. -Fisher، Alec.(2005). Critical Thinking: an introduction، United Kingdom: Cambridge University Press.
28. -Fowler.(2008).the ethical Practice of Critical Thinking. Carolina academic.
29. -Lipman،M.(1998).Critical Thinking: what it can be? Educational Leadership،46(1)،38-43.
30. -Meyers،Chet.(1986).Teaching Students to thinking Critically، Sanfrancisco، Jossey-bass publisher.
31. -Paul،r.(2005).The state of Critical Thinking today. New directions for community colleges،130،27- 40