گسترة قاعده اعتدال در نظام فکری ارسطو
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
کلید واژه: ارسطو, قاعده اعتدال, مثال نقض, فضیلت و رذیلت مطلقه, حد وسط, استثناهای قاعده اعتدال ,
چکیده مقاله :
در این مقاله تلاش شده تا محدوده قاعده اعتدال در نظام فکری ارسطو بیان گردد. یکی از مسائلی که ذهن اندیشمندان را درگیر کرده، این است که آیا تمام افعال و احساسات انسانی مشمول این قاعده می شوند یا خیر؟ تعدادی از فیلسوفان این مسئله را به صورت اشکالی بر ارسطو مطرح کرده اند؛ ایشان عقیده دارند که برخی افعال به صورت مطلق رذیلت یا فضیلت محسوب می شوند و این گونه نیست که چنانچه ارسطو ادعا می کند نقطه اعتدال اخلاقی برای آن ها در نظر گرفته شود. نویسنده ضمن جستجوی عبارات ارسطو در پاسخ به این سوال، با عبارتی برخورد کرده که ارسطو موردهای نقضی برای قانون اعتدال ذکر می کند و عده ای از امور را رذیلت مطلقه می پندارد. در ادامه تلاش شده تا اسلوب های کلی در نظام فکری ارسطو یافت شود که بر طبق آن ها بتوان مسئله را سازماندهی شده پاسخ داد. در نهایت راه حلی پیشنهاد می شود که ارسطو در میان کلمات خود به آن اشاره ای داشته است. طبق این راه حل مسئله در تمام مصادیق مشکوک به خروج از قاعده اعتدال – حتی مواردی که خود ارسطو آن ها را رذیلت مطلقه می خواند - حلّ می گردد و همه آن ها تحت قانون حدّ وسط باقی می مانند جز چند مورد که ظاهراً تنها در سایه ادیان الهی معنا و مفهوم پیدا می کنند.
In this article it’s tried to present sobriety theorem limited in thoughtful system of Aristotle. One of the problems that are challenge for our scholars that are all of human’s acts and emotions involved in this theorem or not? Some of philosophers have discussed this problem as disadvantage against Aristotle they believed that some of acts utterly are as absolute unappealing or accomplishment, it’s not such as Aristotle’s claim that characterized morality b sobriety point for them, when author was researching Aristotle’s written in answer to this question, addressed to the words that Aristotle has noted as disadvantage for sobriety (balance) theorem and supposed some of the acts as absolute unappealing. In follow, it’s tried to find total method in Aristotle’s thoughtful system that with their bases can answer problem by organized. Finally it is introduced a solution that Aristotle has referred in his words, according to thus solution, problem in all of shady examples to exodus from sobriety theorem, even in instances that by himself (Aristotle) has known as absolute unappealing be solve and exception in some cases that apparently mean only under diving religions, all of them be remained under medial principle.
اخلاق نیکوماخوس، ارسطو، ترجمه محمد حسن لطفی، انتشارات طرح نو، تهران، چ 1، 1378.
تاریخ فلسفه اخلاق غرب، ویراسته لارنس سی. بکر، ترجمه گروهی از مترجمان، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، چ2، زمستان 1386.
احیاء علوم الدین، محمد بن محمد غزالی، ترجمه محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، نشر علمی و فرهنگی، تهران، چ5، 1384
A History of Philosophy, Fredrick Copleston, S.J, Volume 1, Image Books; Doubleday, New York, 1993.
Historical Dictionary of Ethics, Harry J. Gensler, Earl W. Spurgin, The Scarecrow Press, Inc, UK, 2008.
An Enquiry Concerning the Principles of Morals, David Hume , pdf of A 1912 Reprint Of The Edition Of 1777