جایگاه علم، عمل و ایمان در مثنوی مولوی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیزهرا باباپور 1 , محمدرضا صرفی 2 * , عنایت الله شریف پور 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی،سیرجان
2 - دانشگاه شهید باهنر کرمان
3 - دانشگاه شهید باهنرکرمان
کلید واژه: مولوی, مثنوی, ایمان , معرفت علمی , معرفت شهودی,
چکیده مقاله :
ادبیّات عرفانی به خصوص مولوی روح و جاذبه ی خود را از ایمان و معرفت گرفته است. روح انسان گرایی ادبیّات همان روح ایمانی و عرفانی است. مثنوی مولوی این شاهکار ادبی مملو از روح ایمان و آگاهی است. محتوا و لبَ ادبیات عرفانی ما از ایمان و آگاهی نشأت می گیرد در این مقاله با عنوان علم و ایمان در مثنوی مولوی، کوشش می‌شود که حقیقت علم و ایمان و رابطه آن ها را از نظر مولوی بسنجد و تبیین کند که علم و ایمان چگونه می تواند انسان را به حقیقت واحد برساند. مولوی چه نوع علمی را راهگشا می‌داند و در ارتباط علم و ایمان کدام یک را بر دیگری رجحان می‌نهد. مولانا همواره ارتباطی نزدیک بین علم و ایمان قرار داده و ایمان را نعمتی بزرگ می‌شمارد و نوری که بر بصیرت انسان می‌افزاید و انسان دانا درونش نوری برای هدایت اوست که با ایمان به خدا حقیقت را درمی‌یابد. او معتقد است علم و ایمان باید نردبانی برای تعالی روحانی انسان باشد و انسان باید در کنار علم، درس‌هایی از معرفت و عشق الهی بخواند و در پی رستاخیزی باشد که او را به سوی ثبات اخلاقی و روحانی پیش ببرد.
Mystical literature, especially Rumi, has taken its soul and attraction from faith and knowledge. The humanistic spirit of literature is the spirit of faith and mysticism. Masnavi of this literary masterpiece is full of the spirit of faith and awareness. The content and lip of our mystical literature originates from faith and awareness. It can lead man to a single truth. What kind of science does Rumi consider as a way forward and which one does he prefer to the other in relation to science and faith? Rumi has always made a close connection between science and faith and considers faith as a great blessing and the light that increases man's insight and the wise man is a light to guide him who understands the truth by believing in God. He believes that science and faith should be a ladder for the spiritual excellence of man and man should study the lessons of knowledge and divine love along with science and seek resurrection that will lead him to moral and spiritual stability.
قرآن کریم
ابن منظور (1416) لسان العرب، بیروت: دار الحیاء الثراث العربی.
تسلر، ادوارد. « .4930 افلاطون» ترجمة حسن فتحی. فصلنامه علامه. ش9 دوره اول تابستان صص943-940.
لیندبرگ، دیوید (1377) سرآغازهای علم در عرب، ترجمه: فریدون بدره ای، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
سجادی، سید جعفر (1370) فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
جعفری، محمد تقی (1378) عقل در مثنوی،تهران، کرامت.
دلاور، علی (1384) روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران ، نشر ویرایش
زرین کوب، عبدالحسین(1364) سر ني، ج 1، تهران: انتشارات علمي.
ژیلسون،اتین(4966) روح فلسفه قرون وسطی، ترجمه غ داوودی، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگی.
شهیدی، سید جعفر (۱۳73). شرح مثنوی، شش مجلد، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
شمیسا، سیروس، نقد ادبی، ۱۳۸۳، چاپ چهارم، تهران، رامین
صدر الدین ، محمد بن ابراهیم(صدر المتألهین) (1381) کسر اصنام الجاهلیة، تهران: بنیاد حکمت صدر
طباطبایی، سید محمد حسین (بی تا) قرآن در اسلام. تهران : طلوع.
فروزانفر، بدیع الزمان (1361) احادیث و قصص مثنوی، تهران. زوار
محبتی، مهدی (1381) «تقابل معرفت و معيشت براساس قصه اي از مثنوي معنوي»، پژوهش نامه زبان وادبیات فارسی، بهار و تابستان، صص 21-34.
مطهری ، مرتضی(1376)، مجموعه آثار، ج2،چاپ هفتم، تهران. نشر صدرا،
مظفر، محمد رضا(4092) اصول الفقه ، ج 5،قم، انتشارات اسلامی
مولوی، محمد(1398). مثنوی معنوی، تصحیح محمد علی موحد،چاپ چهارم، تهران: نشر هرمس.
محمد بن منور (1366) اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابوسعید، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
هات، جان. اف (1382) علم و دین: از تعارض تا گفت و گو، ترجمة بتول نجفی. قم : کتاب طه.
هجویری ، علی بن عثمان (1382) کشف المحجوب، تهران: طهوری.
هومن، حیدر علی (1373) شناخت روش علمی در علوم رفتاری ، تهران، انتشارات پارسا
Holy Quran
Ibn Manzur (1416) Lisan al-Arab, Beirut: Dar al-Hayya al-Turath al-Arabiyya.
Tessler, Edward. 4930 Plato, translated by Hasan Fathi. Faslama is a mark. 9 St., first round, Tabstan, pp. 943-940.
Lindbergh, Dewayd (1377), Saragazhay, Alam Dar Arab, translated by: Fereidun Badra Ay, Tehran: Scholarly Varhangi.
Sajjadi, Sayyid Jaafar (1370) Farahng Idioms and expressions of gratitude, Tehran: Tahri.
Jaafari, Muhammad Taqi (1378) Aql Dor Mathnawi, Tehran, Karamat.
Dalawer, Ali (1384) Rosh Verification of the Rawanshnassi and Educational Sciences, Tehran, Wiraish Publishing
Zareen Koube, Abd al-Husayn (1364), Sereni, Part 1, Tehran: Scholarly Spread.
Gilson, Etienne (4966) The Spirit of Medieval Philosophy, translated by GD Dawoodi, Tehran, Scholarly Spread and Farhangi.
Shaheedi, Sayyid Ja`far (1973). Explanation of Mathnawi, Sheh Magdal, Tehran: Intilat Alami and Farhanji Company
Shamisa, Syrius, Literary Criticism, 19, 29 Haram, Tehran, Ramin
Sadr al-Din, Muhammad ibn Abraheem (Sadr al-Mutlaheen) (1381) Breaking the Idols of the Jahiliyyah, Tehran: Baniyad Hakamat Sadr
Tabatbay, Sayyid Muhammad Husayn (Pita) Qur’an Dur Islam. Tehran: rise.
Forouzanfer, Badi` Al-Zaman (1361) Hadiths and Stories of Mathnawi, Tehran. Visitors
Mahbati, Mahdi (1381) “I met and lived with Rasas, a story that is a double-minded person,” Johash Namah Zaban and Adabiyat Farsi, Bahar and Tabistan, pp. 21-34.
Mutahri, Morteza (1376), Group of Athar, C2, Haftam, Tehran. Post a chest,
Muzaffar, Muhammad Ridha (4092), Fundamentals of Jurisprudence, Vol. 5, Qom, Ansarat Islam
Mawlawi, Muhammad (1398). Mathnawi in Morale, Corrected by Muhammad Ali Muhad, Cha Haram, Tehran: Publishing Hermes.
Muhammad ibn Munawar (1366) The Secrets of Monotheism in the Maqamat of Sheikh Abu Said, Corrected by Muhammad Reza Shafei Kadkani, Tehran: Agh.
Hat, Jean. F (1382) Science and Religion: A contradicts Taifat and F, translated by Batoul Najafi. Qom: Taha's book.
Hajiwari, Ali bin Othman (1382) Kashf Al-Mahjoub, Tehran: Tehran.
Humen, Haydar Ali (1373) Schnacht Rosh Alami Der Science Revtari, Tehran, Parsa Expansion.
61 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 102 – 85
جایگاه علم، عمل و ایمان در مثنوی مولوی
زهرا باباپور 1
فرهاد پروین 2
حسینیه رادپسند 3
چکیده
ادبیّات عرفانی به خصوص مولوی روح و جاذبه ی خود را از ایمان و معرفت گرفته است. روح انسان گرایی ادبیّات همان روح ایمانی و عرفانی است. مثنوی مولوی این شاهکار ادبی مملو از روح ایمان و آگاهی است. محتوا و لبَ ادبیات عرفانی ما از ایمان و آگاهی نشأت می گیرد در این مقاله با عنوان علم و ایمان در مثنوی مولوی، کوشش می‌شود که حقیقت علم و ایمان و رابطه آن ها را از نظر مولوی بسنجد و تبیین کند که علم و ایمان چگونه می تواند انسان را به حقیقت واحد برساند. مولوی چه نوع علمی را راهگشا می‌داند و در ارتباط علم و ایمان کدام یک را بر دیگری رجحان می‌نهد. مولانا همواره ارتباطی نزدیک بین علم و ایمان قرار داده و ایمان را نعمتی بزرگ می‌شمارد و نوری که بر بصیرت انسان می‌افزاید و انسان دانا درونش نوری برای هدایت اوست که با ایمان به خدا حقیقت را درمی‌یابد. او معتقد است علم و ایمان باید نردبانی برای تعالی روحانی انسان باشد و انسان باید در کنار علم، درس‌هایی از معرفت و عشق الهی بخواند و در پی رستاخیزی باشد که او را به سوی ثبات اخلاقی و روحانی پیش ببرد.
واژگان کلیدی
مولوی، مثنوی، ایمان ،معرفت علمی ، معرفت شهودی.
[1] . دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی،سیرجان، ایران.
Email: babapour.z@gmail.com
[2] . استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان ، کرمان، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: m_sarfi@uk.ac.ir
[3] . دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
Email: e.sharifpour@uk.ac.ir
تاریخ دریافت: 8/1/1400 پذیرش نهایی: 23/3/1400