عدالت اجتماعی و نقش آن در امنیت اجتماعی از نگاه قرآن و روایات اسلامی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
محسن غفوری پور
1
(علوم انسانی)
سید حمید شمع ریزی
2
(استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد)
کمال خواجه پور
3
(دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، )
کلید واژه: عدالت اجتماعی, امنیت, روایات اسلامی, جامعه اسلامی,
چکیده مقاله :
یکی از اهداف متعالی که بشر همواره و در طی قرن‌ها در صدد تحقق آن بوده؛ عدالت اجتماعی و بهره‌مندی از نتایج تحقق آن است. از نگاه قرآن، استقرار و اجرای عدالت در جامعه از مهم‌ترین وظایف انبیاء الهی به شمار می‌آید؛ از این رو اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی و در رأس آن، وجود مقدس پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و ائمه‌ی معصومین(علیهم‌السلام) به عنوان مصلحان الهی به این اصل فطری توجه ویژه داشته و به تبیین آن پرداخته‌اند. امنیت نیز با تمام ابعاد و زمینه‌هایش، از ضروریات زندگی فردی و اجتماعی انسان بوده و عدم وجود آن، خلأ بزرگ و فصل مشترک بسیاری از مشکلات بشر در زندگی محسوب می‌شود؛ بنابراین بررسی و تبیین این دو مقوله و ارتباط میان آن‌ها ضروری می‌نماید. در مقاله‌ی حاضر که به روش کتابخانه‌ای و به شیوه توصیفی _ تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ماهیت عدالت اجتماعى، نقش آن در امنیت جامعه اسلامی و در دو بعد اجتماعی و اقتصادی از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.
One of the sublime goals that human beings have always sought to achieve for centuries; Social justice and benefiting from the results of its realization. According to the Qur'an, the establishment and implementation of justice in society is one of the most important duties of the divine prophets; Therefore, Islam as the most perfect divine religion and at the top of it, the holy existence of the Holy Prophet (PBUH) and the Imams of the Infallibles (PBUH) as divine reformers have paid special attention to this natural principle and have explained it. Security, with all its dimensions and contexts, is one of the necessities of human individual and social life, and its absence is a great vacuum and a common chapter of many human problems in life; Therefore, it is necessary to study and explain these two categories and the relationship between them. In the present article, which has been done in a library method and in a descriptive-analytical method, while explaining the nature of social justice, its role in the security of Islamic society and in both social and economic dimensions from the perspective of the Qur'an and hadiths has been studied.
قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، 1380، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
نهج‌البلاغه، شریف الدین رضی الدین، محمّد بن حسن، 1386، ترجمه: حسین انصاریان، نوبت چاپ دوم، تهران، پیام آزادی.
آمدی، عبد الواحد بن محمد تمیمی، 1410، تصنیف غررالحكم و دررالكلم، محقق: مصطفی درایتی، نوبت چاپ دوم، قم، دارالکتاب الاسلامی.
ابن بابویه، محمّد بن علی، 1381، الخصال، مترجم: محمّدباقر کمره‌ای، نوبت چاپ نهم، تهران، انتشارات کتابچی.
-----------------، 1373، عیون اخبار الرضا(ع)، ترجمه: علی‌اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید، نوبت چاپ اول، تهران، نشر صدوق.
ابن شهر آشوب، محمّد بن علی، 1379، مناقب آل ابی‌طالب، مصحح: هاشم رسولی و محمدحسین آشتیانی، نوبت چاپ اول، قم، انتشارات علامه.
ابن فارس، احمد، 1404، معجم المقائیس اللغه، نوبت چاپ اول، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمّد بن مکرم، 1414، لسان العرب، نوبت چاپ سوم، بیروت، دارالصادر.
اخوان کاظمی، بهرام، 1386، امنیت و ابعاد آن در قرآن، نشریه الهيات و معارف اسلامي (مطالعات اسلامي) شماره 75، صص 38-11.
افرام بستانی، فؤاد، 1389، فرهنگ منجد الطلاب، مترجم: محمّد بندر ریگی، نوبت چاپ اول، تهران، انتشارات اسلامی.
آشوری، داریوش، 1373، دانشنامه سیاسی، نوبت چاپ سوم، تهران، مروارید.
بخاری، محمّد بن اسماعیل، 1391، صحیح بخاری، مترجم: عبدالعلی نور احراری، نوبت چاپ سوم، تربت جام، شیخ الاسلام احمد جام.
پاینده، ابوالقاسم، 1383، نهج‌الفصاحه، تصحیح و تنظیم: عبدالرسول پیمانی و محمد امین شریعتی، نوبت چاپ دوم، اصفهان، خاتم الانبیاء.
جوهری، اسماعیل بن حماد، 1404، الصحاح، نوبت چاپ سوم، بیروت، دارالعلم للملایین.
حَرّانی، حسین بن علی بن شعبه، 1382، تحف العقول، ترجمه: صادق حسن زاده، نوبت چاپ اول، قم، آل علی(علیهم‌السلام).
حرّ عاملی، محمّد بن حسن، 1414، وسائل الشیعه، نوبت چاپ اول، قم، آل البیت(علیهم‌السلام).
دلشاد تهرانی، مصطفی،1379، طایر فرخ پی، نوبت چاپ اول، تهران، دریا.
راغب اصفهانی، حسین بن محمّد، 1412، المفردات فی غریب القرآن، نوبت چاپ اول، بیروت، دارالشامیه.
شعیری، محمّد بن محمّد، 1363، جامع الاخبار، نوبت چاپ اول، قم، انتشارات رضی.
طباطبایی حکیم، سید محسن، 1391، مستمسک عروه الوثقی، نوبت چاپ چهارم، قم، دارالتفسیر.
طباطبایی، محمّدحسین، 1387، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم سید باقر موسوی همدانی، نوبت چاپ یازدهم، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه.
طریحی، فخرالدین، 1408، مجمع البحرین و مطلع النحرین، نوبت چاپ چهارم، تهران، نشر تهران.
عمید، حسن، 1390، فرهنگ عمید، نوبت چاپ سی و هشتم، تهران، امیر کبیر.
فراهیدی، خلیل بن احمد، 1410، العین، نوبت چاپ اول، قم، انتشارات اسوه.
فیروزآبادی، محمّد بن یعقوب، 1415، قاموس المحیط، نوبت چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیه.
فیومی، احمد بن محمّد ، 1414، مصباح المنیر، نوبت چاپ دوم، قم، نشر هجرت.
کلینی، محمّد بن یعقوب، 1388، فروع کافی، ترجمه: محمّدحسین رحیمیان، نوبت چاپ اول، قم، قدس.
لیثی واسطی، علی بن محمّد، 1376، عیون الحکم و المواعظ، مصحح: حسین حسنی بیرجندی، نوبت چاپ اول، قم، دارالحدیث.
ماه‌پیشانیان، مهسا، 1390، عدالت اجتماعی و تأثیر آن بر امنیت جامعه، فصلنامه مطالعات بسیج، شماره 51، صص 63-33.
مجلسی، محمّد باقر، 1404، بحار الأنوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار، نوبت چاپ اول، بیروت، موسسه الوفاء.
معلوف، لوئیس، 1380، المنجد فی اللغه، نوبت چاپ سی و هفتم، قم، نشر ذوی القربی.
معین، محمّد، 1386، فرهنگ معین، نوبت چاپ سوم، تهران، نشر زرین.
مغربی، نعمان بن محمّد، 1385ه‌ق، دعائم الاسلام، نوبت چاپ دوم، قم، آل البیت(علیهم‌السلام).
مکارم شیرازی و همکاران، ناصر، 1386، تفسیر نمونه، نوبت چاپ بیست و نهم، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.
موسوی خمینی، روح ا...، 1385، تحریر الوسیله، نوبت چاپ اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
R.J. Barry Jones Routledge Encyclopedia of International Political Economy: Entries G-O, P. 858