جایگاه تربیت اقتصادی مبتنی بر اخلاق اسلامی در محتوای کتاب های درسی هديه هاي آسماني دوره ابتدایی ایران: بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهایی جهت تحقق وضعیت مطلوب
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
کلید واژه: تحلیل محتوا, تربیت اقتصادی, اخلاق اسلامی , هدیه های آسمانی و دوره ابتدایی,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی محتوای کتاب های درسی هديه هاي آسماني دوره ابتدایی از نظر میزان تاکید بر مولفه های تربیت اقتصادی مبتنی بر اخلاق اسلامی و ارائه راهکارهایی به منظور دست یابی به وضعیت مطلوب انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش تركيبي بوده است. در مرحله اول با كمك مطالعات اسنادي و انجام پژوهش دلفي مولفه هاي تربيت اقتصادي مبتنی بر اخلاق اسلامی در سه بعد تولید، توزیع و مصرف و سه حیطه دانشی، نگرشي و مهارتي استخراج شدند و سپس به كمك نظر سنجي از متخصصان مولفه هاي مطلوب دوره ابتدايي گزينش شدند. در بخش دوم بر اساس مولفه هاي استخراج شده چك ليست تحليل محتوا تنظيم و به كمك آن محتواي كتاب هاي درس هديه هاي آسماني تحليل شدند. جامعه تحقيق اساتيد پانل دلفي را كلیه متخصصان اقتصاد اسلامي شهر اراك و جامعه مرحله بعدي تحقيق در ارتباط با تائيد مولفه هاي مطلوب دوره ابتدايي ايران را متخصصان اقتصاد اسلامي و آموزش ابتدايي تشكيل دادند. روش نمونه گيري در ارتباط با اسناد نمونه گيري در دسترس بود و در ارتباط با متخصصان از روش تمام شماري بهره گرفته شد همچنین جامعه تحقیق در بخش تحلیل محتوا، كتاب های هديه هاي آسماني چاپ شده در سال 1395 می باشد که با توجه به محدوديت اين جامعه كل آن به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند(5 جلد). در اين مطالعه به منظور تجزيه و تحليل داده ها از آماره هاي توصيفي(فراواني و درصد) استفاده شده است. نتايج پژوهش بيانگر آن است كه در محتواي كتاب هاي درسي هديه هاي آسماني از مجموع مضامين مرتبط به تربيت اقتصادي تنها 29/10درصد آنها به بعد توليد، 76/36 درصد به بعد توزيع و 94/52 درصد به بعد مصرف اختصاص داشته اند و توزيع اين مضامين در كتابها از نظم منطقي برخوردار نبوده اند همچنین از کل مضامین 58/70 درصد به حطیه دانشی، 25 درصد به حیطه نگرشی و 41/ 4درصد به حیطه مهارتی تعلق دارد.
The aim of this study was to The position economic of education based on Islamic ethics in the content of textbooks in primary schools in Iran heavenly gift: Check the status quo and to provide guidelines for achieving optimal situation. The research method has been combined in this study. In the first phase, with the help of documentary studies and Delphi research, the components of Islamic education based on Islamic ethics were extracted in three dimensions: production, distribution and consumption, and three areas of knowledge, attitude and skill, and then by using a survey of the desired components of the elementary school Were selected. In the second part, based on the extracted components, a content analysis checklist was set up and the contents of the books of the heavenly gift books were analyzed. The research community of the Delphi Panel faculty members was formed by all the experts in the Islamic economics of Arak and the community. The next stage of the research in relation to the confirmation of the desirable components of the elementary period of Iran was formed by the experts of Islamic economics and elementary education. The sampling method was available in relation to the sampling documents and the total number of methods was used in conjunction with the experts. Also, the community of research in the content analysis section was the book of the gifts of the heavens printed in 1395 which, due to the limitation of this The general population was considered as a sample (5 volumes). . The results indicate that the content of textbooks divine gifts of themes related to economic education only10/29 percent on production, distribution of 36/76 percent and 52/ 94 percent consumed later and featured the distribution of these themes in the books did not have the logical order of topics as well as science Htyh 70/58 to 25 attitude and 4/41 percent belong to the area of skill.
احمدی فر، مصطفی (1393). تربیت اقتصادی از منظر قرآن و حدیث. مجله تخصصی انجمن اندیشه‌های قرآنی. سال اول، شماره دوم. ص 32- 5.
اسدی کنی، فاطمه(1393). نقش جهان بيني الهي در تربيت اقتصادي از ديدگاه قرآن کريم. مجله قرآن و عترت بشارت. شماره 3.
ایروانی، جواد (1393). اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث. مجله تخصصی الهیات و حقوق دانشگاه تهران. شماره ی 14.
تراب زاده جهرمی، محمدصادق، سجادیه، سید علیرضا و سمیعی نسب، مصطفی(1392). بررسی ابعاد و مؤلفه هاي اقتصاد مقاومتی جمهوري اسلامی ایران در اندیشه حضرت خامنه اي، فصل نامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، شماره 32 ، ص 31.
دولتشاهی، طهماسب (1395). مبانی علم اقتصاد. تهران: خجسته.
رحمان پور، محمد (1394). بررسی رابطه مبانی و اصول برنامه درسی ملی جمهوري اسلامی ایران با مضامین اقتصاد مقاومتی به منظور پیشنهاد برنامه درسی مطلوب. فصل نامه رهیافت انقلاب اسلامی. سال نهم. شماره 31. ص 41- 60.
شریفی، عنایت (1394). اخلاق اقتصادی از منظر قرآن کریم. فصلنامه آفاق دین. شماره 4. صص 57-27.
صنعتی، فاطمه(1396). تبیین مؤلفه‌های تربیت اقتصادی براساس آموزه‌های اسلامی. دو فصلنامه تربیت اسلامی. دوره 12، شماره 24، بهار و تابستان 1396.
عربشاهی، احمد(1394). تحلیلی بر اقتصاد اسلامی و مولفه های آن در قرآن کریم. فصلنامه مطالعات قرآنی، سال ششم، شماره 23. صص 81- 99.
علی پور، فاطمه، ناطقی، فائزه، فقیهی، علیرضا (1395). شناسایی مؤلفه هاى تربیت اقتصادی در برنامه هاى درسى بر اساس نظریه داده بنیاد. دومین کنفرانس بین المللی مهندسی و علوم کاربردی.
علیزاده، لیلا (1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه های سواد مالی و اقتصادی در محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی. پژوهش در برنامه درسی. سال دوازدهم، دوره دوم، شماره 20. صص 192- 179. کهنوجی، مرضیه (1394). اقتصاد در قرآن. مجله سفیر. سال پنجم، شماره 20.
مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران ( 1390). تهران: دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.
معصومی نیا، غلامعلی (1393). اخلاق اقتصادي (مباني بينشي، آموزه ها و آثار). مجله پژوهشی اقتصاد اسلامی. صص 148-119.
نقوی، علی (1395). تأثير ارزشهاي اخلاقي بر اقتصاد و رفاه از منظر قرآن و حديث. مجله سفیر. سال ششم. شماره 21
وزیری فرد، سید محمد جواد(1395). مسائل اقتصادی در تفسیر قرآن. تهران: انتشارات امیر کبیر. Cameron, Michael p (2013), personal financial literacy among high school students in New Zealand, Japan and the United states, Department of Economics paper in Economics.
Opletalová. A (2016). Financial education and financial literacy in the Czech education system. Procedia - Social and Behavioral Sciences .171.
Otter, Dan (2010). Teaching financial literacy in K-12 schools: A survey of teacher belifs and knowledge, the university of New Mexico.
Rodgers, Y., Hawthorne, S. and R. C. wheeler (2006), “Teaching Economics Through Children,s Literature in Primary Grade”, Newjersy: Econkids Working Paper Series, Working Paper.