نگاهی به آموزه های تعلیمی و اخلاقی در شعر فروغ فرخزاد و نازِک الملائکه
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیفریده سلامت نیا 1 , سعید خیرخواه برزکی 2 * , عبدالرضا مدرس زاده 3
1 - دانشگاه آزاداسلامی
2 - دانشگاه آزاداسلامی
3 - دانشگاه آزاداسلامی
کلید واژه: آموزه های تعلیمی, اخلاقی, شعر معاصر, فروغ فرخزاد, نازِک الملائکه,
چکیده مقاله :
در«عصر اصطکاک فلزات»، انسان معاصر، بیش از هر زمان دیگری نیازمند آموزه های تعلیمی است. با تمام مزایایی که این عصر داشته است، باز مشاهده می شود که انسان امروز در جست و جوی راه هایی برای پر کردن خلاء های ناشی از فقدان معنویت است و نتیجۀ این کاوش، بازگشت ناخودآگاه او به سمت ارزش های معنوی و اخلاقی است. شاید به این دلیل باشد که متون تعلیمی و اخلاقی از قدیم الأیام مورد توجّه شاعران و نویسندگان ایرانی بوده است و بیانگر نقش مهم ادبیات در گسترش آموزه های تعلیمی و اخلاقی است. جنبۀ شاعرانۀ اشعار تعلیمی در ادبیّات فارسی بسیار برجسته است، این گونه اشعار در کشور ما بیشتر به گونۀ غنایی است زیرا شور و احساس شاعر نسبت به مسائل اخلاقی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی و مذهبی در آن ها جلوه گر است. نگارندۀ مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی اشعار دو بانوی برجسته و تاثیرگذار در شعر از ایران و عراق، فروغ فرخزاد و نازِک الملائکه را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است و به این نتیجه رسیده است که هر دو شاعر به آموزه های تعلیمی و اخلاقی توجه داشته اند و مفاهیمی چون، مهرورزی(عشق)، فقرستیزی و دفاع از محرومین، آرمان گرایی، عدالت خواهی در اشعارشان به طور گسترده به کار رفته است
In the "Age of Friction of Metals," contemporary humans need more than ever the didactic teaching. With all the benefits of this era, one can see that today man is searching for ways to fill the vacuum created by the lack of spirituality and the result of this exploration is his unconscious return to spiritual and moral values. Perhaps this is because the didactic and moral texts were considered from ancient times by Iranian poets and writers and expresses the important role of literature in the development of didactic and moral teachings. The poetic aspect of teaching poetry is very prominent in Persian literature; such poems are more lyric in our country because the poet's passion and emotion are evident in their ethical, didactic, social, mystical, and religious issues. The author of the present article analyzes and evaluates the poetry of two prominent and influential ladies from Iran and Iraq, Forough Farrokhzad and Nazok al-Malaeke, using the descriptive-analytical method. And concluded that both poets have paid attention to the teachings and moral education and concepts such as kindliness (love), impoverishment and defending the deprived, idealism, justice in their poems are widely used.
اسلامی ندوشن، محمدعلی .(۱۳۷۰). جام جهان بین، تهران: جامی
انوشه، حسن .(۱۳۸۰). دانشنامۀ ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد
اونا مونو، میگل دِ .(۱۳۸۵). دردِ جاودانگی، ترجمۀ بهاء الدین خرمشاهی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات ناهید
بهار، محمد تقی .(۱۳۶۹). سبک شناسی، چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر
جلالی پندری، بهروز .(۱۳۹۴). جادوی جاودانگی، تهران: مروارید
جیده، عبدالحمید (۱۹۸۰). الإتجاهات الجدیده فی شعر العربی المعاصر، بیروت: مؤسسه نوفل
حقوقی، محمد .(۱۳۸۴). شعر زمان ما(۴) فروغ فرخ زاد، چاپ نهم، تهران: نگاه
زرین کوب، غلامحسین .(۱۳۷۵). از گذشتۀ ادبی ایران، تهران: انتشارات بین المللی الهدی
شفیعی کدکنی، محمدرضا .(۱۳۷۳). «انواع ادبی شعر فارسی»، رشدآموزش ادب فارسی، سال۸، شمارۀ۳۲
ـــــــــــــــــــــ .(۱۳۸۰). شعر معاصر عرب، تهران: سخن
شمیسا، سیروس .(۱۳۷۳). انواع ادبی، چاپ دوم، تهران: فردوس
صفا، ذبیح الله .(۱۳۶۸). «اندرز»، ایران نامه، سال هفتم، شمارۀ۳، صص ۴۰۴-۳۸۳ ۱۳- علوی مقدم، سیدمحمد .(۱۳۸۳). «شاعر متعهد کیست و شعر متعهد چیست؟»، مجلۀ ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، سال دوم، شماره های ۳-۴، صص۱۶-۹
فرخزاد، فروغ .(۱۳۸۵). دیوان فروغ فرخزاد، به کوشش اعظم نوروزی، چاپ ششم، مشهد: نیکا
لارنس ترسک، رابرت .(۱۳۸۰). مقدمات زبان شناسی، ترجمۀ فریار اخلاقی، تهران: نشرنی
مختاری، محمد .(۱۳۹۲). انسان در شعر معاصر، چاپ چهارم، تهران: توس
مشرف آزاد تهرانی، محمود .(۱۳۹۳). پریشادخت شعر(زندگی و شعر فروغ فرخزاد)، چاپ چهارم، تهران: نشر ثالث
مشرف، مریم .(۱۳۸۹). جُستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران، تهران: سخن با همکاری دانشگاه شهید بهشتی
الملائکه، نازِک .(۲۰۰۸). الأعمال الشعریه الکامله، بیروت: دارالعوده.
ـــــــــــــ .(۱۹۸۶). دیوان، بیروت: دارالعوده
وزین پور، نادر .(۱۳۷۴. مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، تهران: معین
هداره، محمد مصطفی .(۱۹۹۴). بحوث فی الأدب العربی الحدیث، بیروت: دارالنهضه
یلمه ها، احمدرضا .(۱۳۹۰). «آموزه های تعلیمی در منظومۀ غنایی محب و محبوب»، لسان مبین، سال۲، شمارۀ۶، صص ۱۷۶-۱۵۰
ـــــــــــــــ .(۱۳۹۵). «بررسی خاستگاه ادبیات تعلیمی منظوم و سیر تطور و تحول آن در ایران»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال هشتم، شمارۀ ۲۹، صص۹۰-۶۱
ـــــــــــــ .(۱۳۹۳). «پیام های جهانی شعر شهریار»، نامۀ فرهنگ آذربایجان شرقی، فصلنامۀ پژوهشی و فرهنگی شهریار، سال اول، شمارۀ۱، ۸۰-۹۷