بررسی مبانی اخلاقی تخلف از تعهد و وجه التزام در حقوق ایران و مقارنه آن با حقوق انگلیس
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیرضا زهره وند 1 , حمید رضا علی کرمی 2 * , وحید قاسمی عهد 3
1 - گروه حقوق، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
2 - گروه حقوق خصوصی،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
3 - گروه حقوق،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
کلید واژه: تهعد اخلاقی, رضایت, شروط جزایی, وجه التزام, حقوق ایران, حقوق انگلستان.,
چکیده مقاله :
تعهدات و بحث ایفا یا تخلف از آن موضوعی اخلاقی است که زیست اخلاقی روزمره ما و بخش مهمی از علم حقوق است. به همین دلیل توجه به شرایط و احکام انتقال تعهد، معیارهای اخلاقی حاکم بر آن برای شناخت قوانین و مقررات در این زمینه دارای ضرورت واهمیت است. این موضوع با بررسی حقوقی وجه التزام صورت می پذیرد که نهادی شناخته شده است. در نظام های تابع نظام رومی ژرمن وجه التزام به صورت نظریه ای مدون است، در حقوق اسلامی وجه التزام در هنگام نگارش قانون مدنی ماده ۲۳۰ از ماده ۱۱۵۲ قانون مدنی فرانسه اقتباس شده است و علیرغم اینکه قانون مدنی فرانسه، در جهت اصلاح و بهبود این نهاد بارها مورد اصلاح قرار گرفته است، ماده ۲۳۰ قانون مدنی که تنها ماده راجع به وجه التزام است از آن زمان تغییری ننموده است و به این لحاظ ماهیت و آثار اخلاقی آن، هم چنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. آنچه بسیار مهم می باشد ،این است که درباره چگونگی نحوه اعمال قواعد قضایی شروط جزایی حقوق انگلستان در حقوق ایران باید گفت:در حال حاضر در حقوق ایران، جریمه های قضایی ممنوع و یا دست کم بسیار محدود شده اند و جریمه های قضایی در حقوق ایران، دامنه محدودی دارند.
Obligations and the discussion of fulfillment or violation of it is a moral issue that is our daily moral life and an important part of law science. For this reason, it is necessary and important to pay attention to the conditions and rulings of transfer of obligation, the ethical standards governing it to know the laws and regulations in this field. This issue is done by the legal review of the obligation, which is a recognized institution. In the systems subordinate to the Roman Germanic system, the obligation is theoretically written, in Islamic law, when writing the civil law, article 230 was adapted from article 1152 of the French civil code, and despite the fact that the French civil law, in order to correct and improve this The institution has been amended many times, Article 230 of the Civil Code, which is the only article about the obligation, has not changed since then, and in this sense, its nature and moral effects are still in an aura of ambiguity. It should be noted. In Iranian law, judicial fines and punitive clauses have not been much studied by jurists; therefore, sometimes, out of tolerance, punitive clauses and punitive clauses have been used interchangeably. The transfer of obligation can be considered based on moral principles and good morality, the most important of which is the issue of compensation based on satisfaction. In this theory, the beneficiary's participation in the transfer of the obligation is accepted, and finally, the reciprocity of the transfer is taken into account in special cases. In English law, while drawing a decisive boundary between these two entities, the obligation, acceptance and penal clauses (penalty) have been declared invalid and only the right to demand actual damages has been considered for conditional clauses. Penal clauses in English law are meant as one Among the types of contractual fines are terms whose main purpose is to prevent the obligee from breaching the contract, not to determine damages and compensate them in advance, although it may also have the aspect of compensating damages, according to the studies conducted, English law allows penal terms. It does not know enforcement and the most obvious reason for this opposition is that people cannot punish each other, in other words, common law considers penal clauses to be invalid and penal clauses are valid only in case of breach of contract. Therefore, when the contract is terminated prematurely, the rules of criminal fines are not applied. What is very important is that about how to apply the judicial rules of criminal clauses of English law in Iranian law, it should be said: Currently, in Iranian law, fines judicially prohibited or at least very limited and judicial fines in Iranian law have a limited scope.
حمدوند، ولی‌الله، پارساپور، محمدباقر، قربانی لاچوانی، مجید، محمودی، اصغر، (1385) حقوق قراردادها در اروپا، تهران: موسسه انتشاراتی جهان جام جم.
آقایی، بهمن، (1387) فرهنگ حقوقی بهمن انگلیسی - فارسی، چاپ چهارم، تهران.
اصفهانی، محمد حسين (1419) حاشیه کتاب المكاسب، چاپ اول، قم، ۱۴۱۹.
امیری قائم مقامی ،عبدالمجید، (1397) حقوق تعهدات، ج1، چاپ دوم.
انصاری، مرتضی (1388) ابن محمدامین،المكاسب، مترجم:محمدی همدانی،اصغر، چاپ دوم،تهران.
بجنوردی، حسن، (1419) القواعد الفقهيه، چاپ اول، قم.
تبریزی، ابوطالب، (1379) التعليقه الاستدلاليه على تحرير الوسيله، چاپ اول، تهران.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1387) تاثیر اراده در حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392) ترمینولوژی حقوق، چاپ اول، تهران.
حسنی، هاشم معروف، (1385) نظريه العقد في الفقه الجعفري، چاپ اول، بيروت.
حسینی مراغی، میر عبدالفتاح، (1417) العناوين الفقهيه چاپ اول، قم.
سبزواری، عبدالاعلى، (1413) مهذب الاحكام، چاپ اول، قم.
سماواتی، حشمت الله، (1398) خسارات ناشی از عدم انجام تعهدات قراردادی چاپ ششم، تهران.
سنهوری، عبدالرزاق، (1998) مصادرالحق فی فقه الاسلامی، چاپ دوم، بیروت.
شعاریان، ابراهیم، ترابی، ابراهیم، (1389) اصول حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران (مطالعه تطبیقی)، تهران، نشر فروزش.
الشريف، محمد مهدی، (1392) منطق حقوق، چاپ اول، تهران.
صافی، لطف الله، (1385) جامع الاحكام، چاپ اول، قم.
صفایی، سید حسین، (1393) قواعد عمومی قراردادها، ج ۲، چاپ سی و دوم، تهران.
طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم (١٣٤٠ه.ق) سؤال وجواب، چاپ اول، نجف.
عمید، حسن، (1391) فرهنگ فارسی، چاپ سی و سوم، تهران.
فیروزآبادی، محمد بن يعقوب، (1415) القاموس المحیط، دار العلمیه، ج2، چاپ اول، بیروت.
قاسم زاده، سیدمرتضی، (1399) حقوق مدنی، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ پانزدهم، تهران.قنواتی جلیل؛ حسن، وحدتی، شبیری؛ عبدی پور، ابراهیم، (1379) حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج1، چاپ اول، تهران.
کاتوزیان، ناصر، (1393) قواعد عمومی قراردادها، ج 4، چاپ نهم، تهران.
---.، (1399) الزام های خارج از قرارداد (ضمان قهری)، چاپ دوم، تهران.
---.، (1395) حقوق تعهدات، چاپ سوم، تهران.
---.، (1395) حقوق مدنی، وقایع حقوقی، چاپ نوزدهم، تهران.
گلپایگانی، محمدرضا، (1417) مجمع المسائل، چاپ اول، قم.
محقق داماد، سید مصطفی، (1389) نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی چاپ اول، تهران.
مراغی، میر عبدالفتاح، (1417) العناوین، چاپ دوم، قم.
مکارم شیرازی، ناصر، (1385) استفتائات جديد، چاپ اول، قم.
موحد، محمد علی، (1352) مختصر حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، انتشارات مدرسه عالی حسابداری و علوم مالی.
موسسه الفقه الاسلامي (1423) طبقا لمذهب اهل البيت عليهم السلام، چاپ اول، قم.
موسوی خمینی، روح الله، (1378) تحریر الوسیله، چاپ اول، تهران.
---، (1421) کتاب البيع، ج 5، چاپ اول، تهان.
نایینی، محمد حسين، (1373) منيه الطالب في حاشيه المكاسب (طبع قدیم)، چاپ اول، تهران.
نجفی، محمدحسن، (1392) جواهر الكلام، ج23، چاپ ششم، قم، 1392.
نراقی، احمد بن محمدمهدی، (1417) عوائد الايام، چاپ اول، قم.
ولی محمدی، محمد؛ (1397) برادری، خسرو؛ طاهرزاده، طاهر، ترجمه: کتاب مقدمهای بر قراردادهای انگلیس و ایران (تألیف ماکس یونگ)، چاپ اول، تهران.
هاشمی شاهرودی، سید محمود، (1421) قراءات فقهيه معاصره، ج2، چاپ اول، قم، 1421.
---، سید محمود، (1423) کتاب الاجاره، چاپ اول، قم، 1423.
اسکینی، ربیعا وجه التزام در قراردادهای بین المللی، مجله حقوقی دفتر خدمات بین المللی، شماره٩، ١٣٦٧.
قاسم زاده، سید روح الله؛ پارساپور، محمدباقر؛ علوی، سیدمحمدتقی، «جریمه های قضایی و شروط جزایی در حقوق انگلیس ، (با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران)» نشریه پژوهشهای حقوقی تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دوره 15 ، شماره 4 ، 1390.
وحدتی شبیری، حسن، «مطالعه تطبیقی خسارت تأخیر تأدیه در حقوق ایران و فقه امامیه»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره2، شماره 12 ،1382.
127 |
صفحات 145 - 127
بررسی مبانی اخلاقی تخلف از تعهد و وجه التزام در حقوق ایران و مقارنه آن با حقوق انگلیس
رضا زهره وند 1
حمیدرضا علی کرمی 2
وحید قاسمی عهد 3
چکیده
تعهدات و بحث ایفا یا تخلف از آن موضوعی اخلاقی است که زیست اخلاقی روزمره ما و بخش مهمی از علم حقوق است. به همین دلیل توجه به شرایط و احکام انتقال تعهد، معیارهای اخلاقی حاکم بر آن برای شناخت قوانین و مقررات در این زمینه دارای ضرورت واهمیت است. این موضوع با بررسی حقوقی وجه التزام صورت می پذیرد که نهادی شناخته شده است. در نظام های تابع نظام رومی ژرمن وجه التزام به صورت نظریه ای مدون است، در حقوق اسلامی وجه التزام در هنگام نگارش قانون مدنی ماده ۲۳۰ از ماده ۱۱۵۲ قانون مدنی فرانسه اقتباس شده است و علیرغم اینکه قانون مدنی فرانسه، در جهت اصلاح و بهبود این نهاد بارها مورد اصلاح قرار گرفته است، ماده ۲۳۰ قانون مدنی که تنها ماده راجع به وجه التزام است از آن زمان تغییری ننموده است و به این لحاظ ماهیت و آثار اخلاقی آن، هم چنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. آنچه بسیار مهم می باشد ،این است که درباره چگونگی نحوه اعمال قواعد قضایی شروط جزایی حقوق انگلستان در حقوق ایران باید گفت:در حال حاضر در حقوق ایران، جریمه های قضایی ممنوع و یا دست کم بسیار محدود شده اند و جریمه های قضایی در حقوق ایران، دامنه محدودی دارند.
واژگان كليدي
تهعد اخلاقی، رضایت، شروط جزایی،وجه التزام،حقوق ایران،حقوق انگلستان.
[1] . گروه حقوق، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
Email: rzohrevand8@gmail.com
[2] . گروه حقوق خصوصی،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Civil.alikarami@gmail.com
[3] . گروه حقوق،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.
Email: v.ghassemi@gmail.com
تاریخ دریافت: 25/7/1402 پذیرش نهایی: 30/10/1402