بررسی مفهوم سلم و همزیستی مسالمت آمیزاز نظر ملاهادی سبزواری در مقایسه با مولانا و حافظ
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمحمد جواد سامی 1 , محمد یوسف نیری 2
1 - دانشگاه شیراز
2 - دانشگاه شیراز
کلید واژه: حافظ, حکمت, سلم, مثنوی, همزیستی,
چکیده مقاله :
آرامش در رفتار و گفتار حکیم سبزواری محصول ، اندیشه صلح گرایانه و مسالمت آمیز اوست. هدف مقاله نمایش تأثیرصلح و همزیستی در رفتار گوینده سخن است. این مساله از دوستی حکیم، با مولانا و حافظ نشات می‌گیرد. این مقام اخلاقی و عرفانی حاصل نشد، مگر مصایب گوناگون ، چون بیماری، قحطی ،جنگ های داخلی ،فتنه باب و جنگ های تفلیس و فاجعه کرمان، جنگ ده ساله با روسیه سرزمین‌های شمال غرب ایران را از کشور جدا کرد. در این عصر اندیشه حکیم سبزواری بر دوره قاجاری سایه افکنده و خردگرایی بر افکار ستیزه جویانه حاکم می‌شود. درنگاه حکیم رایحه صلح و دوستی جایگزین جنگ و مخاصمه است.مساله مورد بحث این که چرا حکیمان، شاعران و عارفان از دیگران صلح دوست ترند. این مفهوم در اندیشه حکیم تحت تأثیر حکمت متعالیه ملاصدرا با شعر مولانا و حافظ مضاعف می‌شود.این نوشتار به شیوه کتابخانه‌ای به بررسی علت قرابت مردم با عارفان می‌پردازد. این حرکت وقتی به سر انجام می‌رسد که حکیم سبزواری خرد گرایی را در اشتی با فلسفه به کار می‌گیردو با عمل به نکات اخلاقی و ادبی به نحوی عمل می‌کند. که مردمان آن دوره در جنگ سالار الدوله خانه اورا محل امن و بسط از دو طرف نزاع قرار می دهند.
Serenity in the behavior and speech of Hakim Sobzavari is a product of his peaceful thought. The current paper aims at illustrating the effect of the peacefulness and symbiosis of the speaker's behavior. This issue comes from Hakim friendship with Rumi and Hafez. This moral and mystical position may not be achieved unless for the experience of various disasters such as diseases, famine, civil war, Bob insurrection, Tbilisi Wars and catastrophic wars of Kerman, the ten-year war with Russia separating the lands of northwest Iran from the country. In this age Sabzevari's wisdom prevails the Qajar era and rationalism dominates militant thoughts. In Hakim view, the fragrance of peace and friendship is a substitute for war and conflict. The argument is that why wise men, poets and mystics are more peaceful than others. This concept is doubled in Hakim thought influenced by Mulla Sadra's transcendent wisdom as well as the poetry of Rumi and Hafez. This paper studies the cooperation of mystics and people using library sources. This move occurs when Hakim Sabzevari wields rationalism in the pursuit of philosophy and adheres to decent ethical behaviors in a time when people of the both conflicting parties seek refuge at Salar Al-dole home.
اسراری سبزواری، ولی الله (1332)/ شرح زندگانی حاج ملاهادی سبزورای/ چاپ بیهق: سبزوار.
آشتیانی، سیدجلال (1360)/ مجموعه رسائل حکیم سبزواری/ دانشگاه فردوسی: مشهد.
اکبری، منوچهر (1392)/ مقاله حافظ شیرین گفتار و حکیم صاحب اسرار در کتاب سبزواری پژوهی/ خانه کتاب: تهران.
ایزتسو، توشی هیکو (1392)/ تحلیلی تازه از فلسفه حاج ملاهادی سبزواری/ (ترجمه مجتبوی) بنیاد حکمت: تهران.
برخواه، فاطمه (1392)/ سبزواری پژوهی/ انتشارات خانه کتاب: تهران.
براون، ادوارد (1950)/ یکسال در میان ایرانیان/ ترجمه منصوری، چاپ معرفت: تهران.
تابنده، حسین (1350)/ نابعه علم و عرفان/ انتشارات حقیقت: تهران.
جعفری، محمدتقی (1370)/ مولوی و جهان بینی ها/ انتشارات: بی‌نا.
حافظ، شمس الدین محمد (1332)/ دیوان غزلیات/ علامه قزوینی، قاسم غنی، انتشارات زوار: تهران.
ذاکر عباسعلی، محمدرضا (1383)/ قصیده عشقیه/ انجمن آثار و مفاخر، تهران.
رضانژاد، غلامحسین (1371)/ زندگی، آثار ملاهادی سبزواری/ انتشارات سنایی: تهران.
زارع کمپانی، مهدی (1390)/ مسائل وجودی انسان/ نگاه معاصر: تهران..
سبزواری، ملاهادی (1374)/ شرح مثنوی/ تصحیح مصطفی بروجردی، وزارت ارشاد: تهران.
شمس الدین محمد (1393)/ حافظ به سعی سایه/ انتشارات سازمان اسناد کتابخانه ملی: تهران.
صدوقی سها، منوچهر (1394)/ حکیم تهران ویژه نامه/ شماره 7 نشر زیتون: قم.
غلامی، طاهره (1392)/ مقاله مواجهه حکیم سبزواری با مولانا و مثنوی وی/ خانه کتاب: تهران.
کیوان، عباسعلی (بی‌تا)/ بهین سخن/ بی نا: تهران.
قانعی، مهناز (1392)/ مقاله اسرار از زبان اسرار سبزواری پژوهی/ خانه کتاب: تهران.
مدرسی چهاردهی، مرتضی (1334)/ زندگانی و فلسفه حاج ملاهادی سبزواری/ انتشارات طهوری: تهران.
مولانا (1380)/ مثنوی معنوی/ ریتولد نیکلسون انتشارات طلایه: تهران.
مولوی جلال الدین (1376)مثنوی معنوی /تصحیح عبدالکریم سروش انتشارت علمی: تهران.