طراحی مدل ارزیابی اخلاق سازمانی در صنایع کوچک و متوسط
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیعلی مهدیزاده اشرفی 1 * , مجید جهانگیر فرد 2 , تورج مجیبی 3 , نسرین جمالی منفرد 4
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه
2 - استادیار، گروه مدیریت، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران
4 - دانشگاه ازاد اسلامی ، فیروزکوه
کلید واژه: ارزشیابی اخلاق, اخلاق سازمانی, تحلیل سلسله‌مراتبی دلفی فازی,
چکیده مقاله :
هدف تحقیق حاضر، ارائه مدل و رتبه‌بندی ارزشیابی اخلاق سازمانی در صنایع کوچک و متوسط می‌باشد. جامعه آماری پژوهش، مدیران صنایع کوچک و متوسط می‌باشد که پس از مطالعه ادبیات نظری موضوع مدل اولیه طراحی شد.برای شناسایی معیارها و بیان روابط بین معیارها، مصاحبه از20 نفر از خبرگان حوزه مدیریت منابع انسانی با روش نمونه‌گیری غیر احتمالی استفاده‌شده است. پس از طراحی پرسشنامه، نظرات خبرگان جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار Choice Expert با استفاده از تکنیک AHP و ISM مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزشیابی اخلاق سازمانی اولویت‌بندی گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد برای طراحی مدل ارزشیابی اخلاق سازمانی در صنایع کوچک و متوسط مجموعاً 5 مؤلفه و17 شاخص را می‌بایست موردتوجه قرارداد. مؤلفه‌ها عبارت‌اند از عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل محیطی، عوامل ساختاری، عوامل زمینه‌ای که هریک داری شاخص‌هایی می‌باشند، که با وزن دادن و امتیازبندی فرم ارزشیابی اخلاق سازمانی با مجموع 1000 امتیاز، که از مجموع امتیازهای هر شاخص حاصل گردیده تدوین شد.
The purpose of this study is to provide a model and ranking for evaluating organizational ethics in small and medium industries. The statistical population of the study is the managers of small and medium industries, which was designed after studying the theoretical literature on the subject of the initial model. After designing the questionnaire, the opinions of experts were collected and the components and indicators of organizational ethics evaluation were prioritized using Choice Expert software using AHP and ISM techniques. Findings showed that to design a model for evaluating organizational ethics in small and medium industries, a total of 5 components and 17 indicators should be considered. The components are individual factors, organizational factors, environmental factors, structural factors, contextual factors, each of which has indicators, which were compiled by weighting and scoring the organizational ethics evaluation form with a total of 1000 points, obtained from the total points of each index.
ابراهیم آریانی قیزقاپان, عادل زاهد بابلان, علی خالق‌خواه, مهدی معینی‌کیا.(1399). تبیین نقش میانجی اخلاق حرفه‌ای در ارتباط بین جو اخلاق سازمانی و طفره‌روی مجازی کارکنان دانشگاهی. مجله اخلاق زیستی, 10(35), 1-22.
ابراهیمی نژاد، مهدی و شول، عباس. (1396). بررسی رابطه اخلاق ارزشیابی و مشتری مداری (شرکت کاشی الماس کویر)، پژوهش‌های مدیریت در ایران (مدرس علوم انسانی). دوره 16،. شماره 2.
احمدی، احمد؛ سید نقوی، میر علی؛ رضایی منش، بهروز؛. (1399). تأثیر اصول اخلاق حرفه‌ای بر عملکرد مدیریت منابع انسانی بانک رفاه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، مدیریت دولتی، گرایش مدیریت منابع انسانی.
الوانی سیدمهدی. منشور اخلاقیات سازمانی در کلام مولا علی (ع). فصلنامه علمی - پژوهشی فرایند مدیریت و توسعه. ۱۳۷۹; ۱۴
الوانی، سیدمهدی؛ حسنپور، اکبر و داوری، علی. (1389). تحلیل اخلاق سازمانی کارکنان با استفاده از الگوی دایره اخلاق. اخلاق. در علوم و فناوری. شماره 3و 4.
احمدی، نسیبه. (1388). معرفي و نقد روش دلفى. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 22.
اردلان، محمد رضا؛ نعمتی، لیلا. (1398). اخلاق سازمانی ابزاری برای ارتقای عملکرد سازمانی، کنفرانس ابزار و تکنیک های مدیریت، مرکز همایش های دانشگاه تهران
اسدی، محسن و شیرزاد، مهران. (1399). نقش اخلاق کاری اسلامی در فرهنگ و تعهد سازمانی. اسلام و مدیریت. شماره 2.
اشرفی سلیم کندی, قلاوندی, حسن, قلعه ای. (1399). رابطۀ تفکر انتقادی و نوآوری سازمانی با میانجی گری اخلاق سازمانی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری, 16(1), 100-107.
اصغرپور، محمدجواد. (1396). تصمیم‌گیری های چند معیاره. ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ
آقا میرزایی محلی, تقوایی یزدی, آقاتبار رودباری, جمیله. (1398). تأثیر کمال‌گرایی پیشرفت‌دهنده بر یادگیری سازمانی و اخلاق سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی (مطالعه موردی دانشگاه علوم پزشکی مازندران). طب و تزکیه, 29(3).
اقبالی، حسین و احمدوند، مسعود و مقامی پور، فخرالدین و کبرایی آبکنار، شکوفه،1395،کاربرد روش تحلیل سلسله‌مراتبی(AHP) برای اولویت بندی و انتخاب معیارهای تغییر فاز برای کاربردهای راحت در ساختمآن‌ها،کنفرانس بین المللی مهندسی عمران،تهران
انصاری رنانی، قاسم. (1388). میزگرد اخلاق کیمیای سعادت سازمان. ماهنامه تدبیر
بهرامی. (1398). نقش «قدرت مدیریت» در توسعه اخلاقی سازمان‌ها. پژوهش نامه اخلاق, 13(50), 83-104.
تولايي، روح اله. (1388). عوامل تاثيرگذار بر رفتار اخلاقي کارکنان در سازمان، توسعه انساني پليس، دوره 6، شماره 25
جعفری هرندی, شریفی قورتانی, اسلامی هرندی. (1398). بررسی رابطة رفتارهای اخلاقی سازمانی با رفتارهای غیراخلاقی دبیران با نقش واسطه ای تعهد سازمانی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی, 8(2), 271-290.
جعفری, معصومه, غلمانی, فرحناز. (1397). بررسی نقش توسعه منابع انسانی بر بهبود اخلاق سازمانی و اعتماد سازمانی در سازمان جهاد دانشگاهی تهران. آفاق علوم انسانی, 19(2), 75-93.
جمالي، احسان؛ حبيبي، مجتبي؛ باقي يزدل، رقيه. (1393). کاربرد روش دلفي در تحقيقات علوم رفتاري و پزشکي: مروري بر مزايا، تنگناها و روش شناسي. فصلنامه¬ی آموزش عالي، سال هفتم، شماره ی بیست و ششم.
حدادنیا, شهیدی. (1398). نقش واسطه ای جو اخلاق سازمانی در رابطه بین هوش معنوی و سرمایه فکری در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس. مجله توانمندسازی سرمایه انسانی, 2(1), 71-81.
حقیقت شهرستانی, مسعود, پورعزت, معمارزاده طهران, حمیدی, و ناصر. (1399). تبیین مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی در پرتو نهج‌البلاغه. فصلنامه مدیریت اسلامی, 121-148.
حنفی زاده پ.؛ رحمانی آ. (1389). روش تحقیق ساختارهاي چند بعدي؛ انتشارات ترمه.
خزني، صبريه، شايسته فرد، مرضيه؛ سعيدالذاکرين، منصوره؛ چراغيان، بهمن. (1396). جو اخلاق سازمانی واقعی و ایده ال از دید پرستاران بیمارستآن‌هاي آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز. مجله ايراني اخلاق و تاريخ پزشكي، دوره ي ششم، شماره ي ٢.
رسولی, آراس, اسعدی, سروه, تاجیک. (1399). ارائه مدل رضایت شغلی بر اساس اخلاق سازمانی، کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی. مشاوره شغلی و سازمانی.
زواره, یارمحمدزاده, پیمان, آرامی. (1398). نقش مدیریت دانش و یادگیری سازمانی بر سوء اخلاق سازمانی کارکنان. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری, 14(4), 68-77.
ساکی، رضا؛ حمیدي، فریده؛ صدوق، مریم سادات. (1399). رابطه بین اخلاق سازمانی و عملکرد شغلی مدیران. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوري، سال یازدهم، شماره 1.
سبزی, امیرحمزه, گل زاده, آقازاده, حیدریان بایی. (1399). تبیین الگوی ارتباطی فرهنگ اخلاق سازمانی با اخلاق حرفه‌ای در مربیان ورزشی. مطالعات روانشناسی ورزشی.
ضیاءالدینی, محمد, مرادی شهر بابک. (1397). رابطه بین مشارکت و انطباق‌پذیری سازمانی با اثربخشی سازمانی: نقش میانجی اخلاق سازمانی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری, 13(4), 117-124.
عامری, مسعود. (1399). تأثیر اخلاق سازمانی در بین کارکنان سازمان. مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه, 31(5), 55-62.
فراهی هروی، معین الدین(1384). تفسیر حدائق الحقائق. انتشارات دانشگاه تهران.
کرسول، جان. (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قوم نگاری، مطالعه موردی). ترجمه حسن دانایی فرد، حسین کاظمی. انتشارات صفار.
کریمی, علی, فرازیانی, فاتح. (1399). تحلیل ارتباط بین فرهنگ اخلاقی و اخلاق سازمانی با درگیری شغلی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری, 15(4), 155-162.
گیوریان، حسن. (1389). نقش اخلاقیات در توسعه ی سازمان. فصلنامه مدیریت دولتی، شماره 47.
محمدخانی، مهرانگیز؛ بلالی، اسماعیل و محمدی، اکرم. (1398). تأثیر عوامل سازمانی بر سطح اخلاق کار در میان کارکنان ادارات دولتی (مورد شهرستان خوانسار). جامعه شناسی کاربردی. دوره. 24. شماره 2.
محمدصادق حسن زاده پسیخانی, تورج حسن زاده ثمرین, بهناز فنون حسنی. (1397). تأثیر جو اخلاقی سازمانی بر سکوت کارکنان با نقش میانجی درک از حمایت سازمانی. چشم انداز مدیریت دولتی.
محمدی مهر، مژگان؛ خانی، حامد؛ هاشمی، ماجد. (1397). بررسی اخلاق حرفه‌ای- سازمانی از دیدگاه معلمان در مدارس متوسطه شهر سنندج. نشريه مطالعات آموزشي نما، مركز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي دانشگاه علوم پزشكي ارتش، سال دوم، شماره دوم
مسکویه، احمد بن محمد(1426ق)، تهذیب الاخلاق و تطهیر العراق. طلیعه النور.
مطهری، مرتضی(1395). فلسفه اخلاق. انتشارات صدرا.
مظاهری راد. (1397). مروری بر مفاهیم اخلاقی در سازمان‌ها، پایگاه مقالات علمی مدیریت، شماره132.
مقیمی، سید محمد و مجید رمضان. (1396). پژوهشنامه مدیریت( 3)؛ مدیریت رفتار سازمانی(سطح سازمانی). تهران: راهدان.
منطقی. (1397). بررسی رابطة اخلاق سازمانی و معنویت سازمانی. معرفت فرهنگی اجتماعی, 36(9), 89-109.
موسوي، محمد؛ عربشاهي كريزي، احمد. (1398). رابطه¬ی اخلاق با تعالي سازماني. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوري، سال نهم، شماره 2
نوری نوخندان, مهین, کریمی, محمد, قربانی, محمود. (1399). ارائه مدل ارزشهای فرهنگی-اخلاقی به‌منظور شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های افزایش عدالت و اخلاق سازمانی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت, 5(3), 71-80.
هس مر، ال.تی- اخلاق در مدیریت - ترجمه سید محمد اعرابی، داوود ایزدي- تهران: دفتر پژوهش هاي فرهنگی- 1382.
Abzari M, Yazdanshenas M. (2014). Work ethics social responsibility in modern quality management. Organizational culture management; (15): 5. (In Persian).
Ahmed B, Shad I, Mumtaz R, Tanveer Z. (2012). Organizational ethics and job satisfaction: Evidence from Pakistan. African Journal of Business Management; 6(8): 2966-2973.
Amjadi, G., Daneshfard, K., & Mohammad, D. A. H. (2018). Pathology of retaining factors of professional staff with organizational ethics approach in National Oil Company.
Arnaudov K, Koseska E. (2012). Business ethics and social responsibility in tourist organizations in terms of changing environment. Procedia - Social and Behavioral Sciences; 44: 387-397.
Čmelíková, Z. (2020). Managing ethics in organization–focusing innovation in creating ethical organizational culture. Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska.
Coltman Tim. D., Timothy M. M., David F., Venaik S.;"Formative versus reflective measurement models: Two applications of formative measurement" , Journal of Business Research 61, 2008,1250 –1262.
Dempsey, P. A. & Dempse, ADy (2010). Using nursing research: process, critical evaluation, and utilization. 5th ed. Lippincott Williams and Wilkins Co.
Fung RK. (2021). Performance evaluation of a web-based information system for laboratories and service centers, Logistics Information Management; 13(4): 218-227.
Gorsira, Madelijne; Linda, Steg ; Adriaan, Denkers and Wim Huisman. (2018). Corruption in Organizations: Ethical Climate and Individual Motives. Adm. Sci. 2018, 8, 4
Herzog, L. (2019). Professional ethics in banking and the logic of “Integrated Situations”: Aligning responsibilities, recognition, and incentives. Journal of Business Ethics, 156(2), 531-543.
Jaramillo J, Prakash M, James S. (2012). Bringing meaning to the sales job: The effect of ethical climate and customer demandingne. Journal of Business Research; 1-7.
Landeta, J. (2016). Current validity of the Delphi method in social sciences. Technological Forecasting and Social Change, 73 (5): 467-482.
Lawrence, N. W. (2009). Social research methods: qualitative and quantitative approaches. 4th ed. Allyn and Bacon Co.
Linstone, H. A. & Turruf, M. (2012). The Delphi method: Techniques and application [on-line]. Available: www.njit.edu/pub
Paraizo, C. B., & Bégin, L. (2019). Organizational Ethics in Health Settings. Ciencia & saude coletiva, 25, 251-259.
Schwepker JR. (2017). Ethical climates relationship to job satisfaction or organizational Commitment, and turnover intention in the Sales force. Journal of Business Research; 54(72): 520-
Taghizadeh H, Soltani- Feseghandis GH. (2011).The Effect of Business Ethics on the Corporate Social Responsibility. Ethics in science & technology; 5(3-4): 94. (In Persian).
Zeinali P, Pourezzat AA. (2013). The effects of unethical climate in the workplace, Anti-social behavior. Ethics in Science and Technology; 6(4): 31-40.