بررسی مقایسه ای تأثیر باورهای مذهبی بر سلامت اجتماعی نخبگان و غیرنخبگان (موارد مطالعاتی: اعضای هیئت علمی دانشگاه و شهروندان تهرانی)
محورهای موضوعی : اخلاق اجتماعی و مدل سازی رفتاریسارا حاجی مظفری 1 , نیره پیراهری 2 * , شیده پرنیان 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی ، گرمسار
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
کلید واژه: سلامت اجتماعی, باورهای مذهبی, نخبگان, غیرنخبگان,
چکیده مقاله :
نوشتار حاضر به بررسی تحلیلی و مقایسه ای بین باورهای مذهبی و سطح سلامت اجتماعی در دو جامعه نخبگان و غیرنخبگان پرداخته است. چارچوب نظری پژوهش برمبنای نظریه های کییز، و دیدگاه نظریه پردازان کارکردگرا می باشد. در پژوهش حاضر از روش پیمایش استفاده شد و جامعه های آماری آن را اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و شهروندان فاقد تحصیلات آکادمیک شهر تهران تشکیل دادند. حجم نمونه آماری جامعه نخبگان 265 نفر و جامعه غیرنخبگان 385 نفر برحسب فرمول کوکران برآورد گردید. تحلیل داده ها با نرم افزار spss انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین باورهای مذهبی و سلامت اجتماعی در جامعه نخبگان و غیرنخبگان رابطۀ مستقیم معنی دار وجود دارد. از میان ابعاد باورهای مذهبی، بعد عمل به وظایف با هیچیک از ابعاد سلامت اجتماعی بجز پیوستگی اجتماعی رابطۀ معنی دار ندارد. همچنین رابطه بعد اعتقادی و عاطفیِ مذهب با سلامت اجتماعی جامعه نخبگان بیشتر از جامعه غیرنخبگان است. از طرفی متغیرهای زمینه ای سن، درآمد، تحصیلات با سلامت اجتماعی رابطه معنی دار دارد. همچنین متغیرهای عواطف مذهبی، تحصیلات، عمل به وظایف مذهبی و سن به ترتیب 7/21 درصد از تغییرات سلامت اجتماعی را تبیین می کنند.
The present article is an analytical and comparative study between religious beliefs and the level of social health in both elite and non-elite communities. The theoretical framework of the research is based on Keys' theories and the views of functionalist theorists. In the present study, the survey method was used and its statistical populations consisted of faculty members of the Islamic Azad University, Central Tehran Branch and citizens without academic education in Tehran. The statistical sample size of the elite population was 265 and the non-elite population was 385 according to the Cochran's formula. Data analysis was performed with SPSS software. Findings showed that there is a significant direct relationship between religious beliefs and social health in the elite and non-elite community. Among the dimensions of religious beliefs, the dimension of performance of duties has no significant relationship with any of the dimensions of social health except social cohesion. Also, the relationship between the religious and emotional dimensions of religion and the social health of the elite community is greater than the non-elite community. On the other hand, the contextual variables of age, income, education have a significant relationship with social health. Also, the variables of religious emotions, education, religious duties and age explanation 21.7% of changes in social health, respectively.
افشانی، سیدعلیرضا ؛ شیری محمد آباد ، حمیده (1396)؛ رابطه ی دینداری و سامت اجتماعی زنان شهر یزد، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران )پیاورد سلامت( دوره 11 ویژه نامه شماره 1 ، صص 66 – 74
ادریسی، افسانه ؛ شیخ داد زاده ، لیلا ؛ بزرگری، محمدرضا (1395)؛ تأثیر احساس امنیت اجتماعی بر سالمت اجتماعی پزشکان )مورد مطالعه؛ پزشکان شهر تهران(؛ مجله علمي سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران، دوره 34 ،شماره 3 ،پاییز ؛ صص215-232
ابراهیم پور ، داوود ؛ پور جبلی ، ربابه ؛ رمضانی ممقانی ، روح انگیز (1391) ؛ بررسی رابطه عوامل اجتماعی- اقتصادی با سلامت اجتماعی دبیران مقطع راهنمایی و متوسطه شهرستان آذرشهر ، مجله مطالعات جامعه شناسی ، دوره پنجم ، شماره چهاردهم ، بهار ، صص 67 – 47
اینگلهارت، رونالد (1382)؛ تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی، مترجم مریم وتر ، انتشارات کویر
حیدرخانی، هابیل؛ نوربخش، یونس ؛ قنبری، نوذر ( 139۶ )؛ بررسی ارتباط بین دینداری و سلامت اجتماعی جوانان مناطق حاشیه ای شهر کرمانشاه ؛ فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی؛ شماره 30 ، صص 31 – 6
حاتمی، پریسا (1389)؛ بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجويان با تأکيد بر شبکه های اجتماعی؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، گروه مددکاری اجتماعی
حشمت یغمایی، محمدتقی (1380 )؛ دینداري نوجوانان و عوامل موثربرآن؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
خدایاری، محمد ؛ رحیمی نژاد (1388)؛ آماده سازی مقیاس دینداری و ارزیابی سطوح دینداری اقشار مختلف جامعه ایران (مراکز استان ها ) ؛ دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ؛ موسسه روانشناسی و علوم تربیتی
دولتشاهی، بهروز ؛ پهلوان ، هاجر (1384)؛ بررسی نقش زیارت دینی در سلامت روانی افراد ، نشریه نقد و نظر، سال دهم ، شماره 1 و 2
راد ، فیروز ؛ محمدزاده ، فاطمه ؛ محمدزاده ، حمیده (1394)؛ دین و سلامت اجتماعی: بررسی رابطه دین داری با سلامت اجتماعی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه پیام نور مرند)؛ مجله علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) ؛ سال دوازدهم ؛ شماره 2 ، پاییز و زمستان ؛ صص 137 – 168
روشه ، گی (1376)؛ جامعه شناسی تالکوت پارسونز ، مترجم عبدالحسین نیک گوهر، تهران، انتشارات تبیان
سراج زاده ، سيدحسين؛ جواهري، فاطمه؛ ولايتي خواجه، سميه (1392)؛ دين و سلامت: آزمون اثر دينداري بر سلامت در ميان نمونه اي از دانشجويان،مجله جامعه شناسی کاربردی، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، بهار ، دوره 24 ، شماره 1 پیاپی 49 ، صص 55 – 77
شبانپور ، محمد (1396)؛ شناخت نخبگان فكری و شيوه عمل آنها در ايران پس از انقلاب، مجله دوماهنامه پژوهش در هنر و علوم انسانی، سال دوم ، شماره یک ( پیاپی، سه )، اردیبهشت، صص 137 – 130
شعیری، ملیحه (1386)؛ بررسی رابطه جهت گیری مذهبی ( دینداری ) و سلامت روانی زنان شاغل در بخش دولتی شهر کرمانشاه در سال 1386 ؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، مطالعات زنان، دانشگاه آزاد واحد روده
شجاعی زند، علیرضا (1380)؛ دین تمام زندگی، مجله حکومت اسلامی، زمستان، شماره 22، صص 23 - 50
طالبان، محمدرضا (1378)؛ " خانواده ، دانشگاه و جامعه پذیری جوانان"؛ نامه علوم اجتماعی، نشریه علمی – پژوهشی، شماره 13 ، بهار و تابستان ، صص 27 – 54
فقیهی، علی نقی؛ خدایاري فرد، محمد؛ غباري بناب ؛ شکوهی یکتا ، محسن (1385)؛ بررسی الگوی دینداری از منظر قرآن و سنت ، فصلنامه اندیشه دینی، دانشگاه شیراز ، شماره پیاپی نوزدهم ، صص 70 – 41
قمری، محمد (1390)؛ رابطه دین داری و حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی منطقه دو ؛ مجله روانشناسی و دین، سال چهارم، بهار ، شماره 1 (پیاپی 13)
کلانتری، عبدالحسین ؛ حسینی زاده آرانی، سیدسعید ( 139۴ )؛ دین، سلامت روان و احساس تنهایی بررسی نسبت میان میزان دینداری و سلامت روان با احساس تنهایی ( مورد مطالعه: شهروندان تهرانی) ؛ مجله جامعه شناسی کاربردی، شماره ۲۶ ( ۶0) ؛ صص 25 – 44
کوزر ، لوئیس (1377)؛ "زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، مترجم محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی
گيويان،عبدالله (1377)؛ سنجش نگرش مردم تهران راجع به نقش و كاركردهای دين، تهران ؛ شورای فرهنگ عمومی
میرزائی، سعید ؛ صافی زاده ، حسین ؛ ارومیه ای ، نادیا (1396)؛ مطالعه تطبیقی مدل های تعیین کننده اجتماعی سلامت، مجله تخصصی اپیدمولوژی ایران، دوره 13 ، شماره 3 ، صص 234 – 222
موسوی، میرطاهر ؛ شیانی ، ملیحه (1394)؛ سرمایِ اجتماعی و سلامت اجتماعی ؛ مفاهیم و رویکردها ، تهران ، نشر آگاه
محسنی ، منوچهر (1393) ؛ مبانی سلامت اجتماعی، تهران ، نشر دوران
میرزامحمدي، محمدحسن؛ فرمهینی فراهانی، محسن؛ اسفندیاري،سهیلا (1390 )؛ بررسی نقش آموزش هاي دینی در سلامت فردي و اجتماعی؛ مجله فرهنگ در دانشگاه آزاد اسلامی، سال پانزدهم، شماره 2 ، پیاپی 47 ؛ صص 20 – 45
نیکخواه ، هدایت الله (1380)؛ " سنجش دینداری جوانان و عوامل مؤثر بر آن (دانش آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی شیراز)" ؛ مقطع کارشناسی ارشد، گرایش پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی
ولی علییی، محمد (1389)؛ عوامل موثر بر مشارکت سیاسی نخبگان علمی (با تأکید بر اعضاءهیأت علمی دانشگاه های تهران) ، پایان نامه دکتری تخصصی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی.
همیلتون، ملکوم (1391)؛ جامعه شناسی دین ، ترجمه محسن ثلاثی ، تهران، نشر ثالث.
Hua Zhang, Jing ؛ Zhang, Haomin؛ Liu, Chengkun ؛ Jiang , Xiaoyang ؛ Zhang , Hongmin ؛ Iwaloye , Ojo (2020) ؛ "Association between Religion and Health in China: Using Propensity Score Matching Method" ؛ Religions , 2020, 11, 37
Keyes, C., & Shapiro, A. (2004) , (in press). "Social Well-Being in the United States: A Descriptive Epidemiology". InO. Brim, C. Ryff, & R. Kessler (Eds.), Midlife in the United States. Chicago: University of Chicago Press
Keyes, C. (1998)." Social Well-Being" ؛ Social Psychology Quarterly, 61, 121-140.
Lucchetti, Giancarlo ؛ Garcia Góes ؛ Leonardo, Garbulio Amaral Stefani؛ Terzian Ganadjian Gabriela؛ Andrade Isabelle؛ de Araújo Almeida Paulo Othávio؛ Mendes do Carmo Victor ؛ Elisa Gonzalez ؛ Manso Maria (2020)؛ "Spirituality, religiosity and the mental health consequences of social isolation during Covid-19 pandemic" ؛ iternational Journal of Social Psychiatry 1– 8
Powell, L. (2007), "To examine the relationship between the performance communication, spiritual and social health and quality of life in cancer patients" ؛Academic Press, London
Ryff , C.E , and wu C-L (1996), psychiatric disorders in america : the epidemiological catchementare study , new York , free press.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081
Zimmer , Zachary ؛ Rojo , Florencia؛ Beth Ofstedal , Mary ؛ Chiu , Chi-Tsun ؛ Yasuhiko , Saito ؛ Jagger , Carol(2019) , "Religiosity and health: A global comparative study" ؛ SSM - Population Health 7 (2019) 100322.
123 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 152 – 123
بررسی مقایسه ای تأثیر باورهای مذهبی بر سلامت اجتماعی نخبگان و غیرنخبگان (موارد مطالعاتی: اعضای هیئت علمی دانشگاه و شهروندان تهرانی)
سارا حاجی مظفری 1
نیر پیر اهری 2
شیده پرنیان 3
چکیده
نوشتار حاضر به بررسی تحلیلی و مقایسه ای بین باورهای مذهبی و سطح سلامت اجتماعی در دو جامعه نخبگان و غیرنخبگان پرداخته است. چارچوب نظری پژوهش برمبنای نظریه های کییز، و دیدگاه نظریه پردازان کارکردگرا می باشد. در پژوهش حاضر از روش پیمایش استفاده شد و جامعه های آماری آن را اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و شهروندان فاقد تحصیلات آکادمیک شهر تهران تشکیل دادند. حجم نمونه آماری جامعه نخبگان 265 نفر و جامعه غیرنخبگان 385 نفر برحسب فرمول کوکران برآورد گردید. تحلیل داده ها با نرم افزار spss انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین باورهای مذهبی و سلامت اجتماعی در جامعه نخبگان و غیرنخبگان رابطۀ مستقیم معنی دار وجود دارد. از میان ابعاد باورهای مذهبی، بعد عمل به وظایف با هیچیک از ابعاد سلامت اجتماعی بجز پیوستگی اجتماعی رابطۀ معنی دار ندارد. همچنین رابطه بعد اعتقادی و عاطفیِ مذهب با سلامت اجتماعی جامعه نخبگان بیشتر از جامعه غیرنخبگان است. از طرفی متغیرهای زمینه ای سن، درآمد، تحصیلات با سلامت اجتماعی رابطه معنی دار دارد. همچنین متغیرهای عواطف مذهبی، تحصیلات، عمل به وظایف مذهبی و سن به ترتیب 7/21 درصد از تغییرات سلامت اجتماعی را تبیین می کنند.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی، گرایش بررسی مسائل اجتماعی ایران، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرمسار ، ایران. (مقاله برگرفته از رساله دکتری نویسنده می باشد)
Email: saramozafari20@yahoo.com
[2] . استادیار گروه جامعه شناسی، واحد گرمسار ، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: n_pirahari@yahoo.com
[3] . استادیار گروه جامعه شناسی ، واحد گرمسار ، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرمسار ، ایران.
Email: shidehparnian1138@yahoo.com
تاریخ دریافت: 12/10/1399 پذیرش نهایی: 27/12/1399